1. Dieselprijs veel hoger dan benzineprijs

Door de lagere accijns, was diesel in Nederland altijd goedkoper dan benzine. Begin 2022, net voor de oorlog in Oekraïne begon, betaalde je aan de snelweg nog ongeveer 1,68 euro voor een liter diesel. Een liter benzine kostte op dat moment 1,98 euro. Als gevolg van de oorlog werden onder meer autobrandstoffen al snel veel duurder. Omdat voor de productie van diesel meer energie nodig is dan voor de raffinage van benzine, was de prijsstijging van diesel het sterkst. Zo kroop de literprijs van diesel steeds dichter naar die van benzine toe.

Om automobilisten en de transportsector enigszins te compenseren, verlaagde de overheid de accijnzen op autobrandstoffen. Dat gebeurde percentueel. Zo ging de accijns op benzine met 17,3 cent omlaag en die op diesel met 11,1 cent. Zo nam het prijsvoordeel voor diesel verder af. Vervolgens gingen de prijzen even op en neer. Totdat ze in het najaar weer een stijgende lijn vertoonden.

Zo betaalde de Nederlandse automobilist eind augustus 2022 voor het eerst meer voor diesel dan voor benzine. Inmiddels schommelt het prijsverschil rond de 10 cent per liter. De gemiddelde adviesprijs van E10-benzine (euro 95) bedraagt momenteel 2,159 euro per liter, tegen 2,262 euro voor diesel. Langs de snelweg zijn de verschillen soms nog groter.

2. Wegenbelasting dieselauto ruim dubbel zo hoog als voor benzineauto

Als een van de weinige landen in Europa, hanteert Nederland al jaren een veel hoger wegenbelastingtarief voor dieselauto’s dan voor auto’s op benzine. Daardoor rijden hier relatief veel minder diesels rond dan in bijvoorbeeld België, Frankrijk en Italië.

Als je in de provincie Noord-Holland woont, betaal je per kwartaal 164 euro voor een benzine auto die 1251 tot 1350 kilo weegt. Voor een even zware dieselauto is dat 344 euro. Oftewel meer dan twee keer zoveel. Als je dieselauto geen roetfilter heeft, komt hier nog een fijnstoftoeslag van 15 procent (51,60 euro) bovenop! Toch was het tot voor kort nog voordelig om diesel te rijden als je jaarlijks duidelijk meer kilometers aflegde dan gemiddeld. Het omslagpunt varieerde rond de 20.000 tot 30.000 kilometer per jaar. In de huidige situatie is het vrijwel voor niemand lonend meer om een dieselauto te rijden. En dus is die dure wegenbelasting weggegooid geld.

3. Dreigend dieseltekort

Vanwege nieuwe Europese sancties tegen Rusland, krijgen dieselrijders binnenkort waarschijnlijk een derde klap te verwerken. Dat voorspelt tenminste Ewout Klok van Belangenvereniging Tankstations BETA in een gesprek met het ANP. Er is een boycot van Russische olie op komst, zodat de dieselschaarste verergert. Klok: “Tweederde van onze olieproducten komt uit Rusland. We moeten nu dus diesel uit andere delen van de wereld halen, en de vraag is vervolgens hoe we die bij onze tankstations krijgen. Dat is een hele operatie.”

Als gevolg hebben de goedkopere, lokale ‘witte pompen’ over enige tijd mogelijk geen diesel meer. Dieselrijders moeten dan noodgedwongen uitwijken naar verder weg gelegen tankstations van grote jongens als Shell, Esso en BP. Daar zijn de prijzen meestal sowieso al hoger en door de schaarste stijgen ze waarschijnlijk tot ongekende hoogten.

Diesel nu wel of niet inruilen?

Niet zo vreemd dat veel dieselrijders nu van hun auto af willen. De vraag is of het verstandig is om je dieseltje nu weg te doen. Zeker als het een relatief jonge auto betreft. Je krijgt er momenteel een bodemprijs voor, terwijl tweedehands benzinemodellen nog altijd duur zijn. Om over nieuwe auto's nog maar te zwijgen. Daarnaast weten we niet hoelang de brandstofprijzen en de wegenbelasting op de huidige hoge niveaus blijven. De ANWB heeft de regering al gevraagd om de wegenbelasting voor diesels te verlagen. Of de politiek daarin meegaat, is vooralsnog onduidelijk. Het blijft dus een koffiedik kijken of het wel of niet een goed idee is om je dieselauto in te ruilen.