Iedere automobilist weet dat je afstand moet houden, maar weinigen weten precies hoeveel ruimte je nodig hebt om veilig tot stilstand te komen. Toch is het essentieel om de remafstand te berekenen, zeker bij hogere snelheden of op nat wegdek. De remafstand bepaalt hoeveel meters je auto nodig heeft om volledig tot stilstand te komen, gerekend vanaf het moment dat je begint te remmen.
Belangrijk hierbij is het onderscheid tussen reactieafstand en remafstand. De eerste is de afstand die je aflegt tussen het moment van gevaar herkennen en het daadwerkelijk indrukken van het rempedaal. Pas daarna begint het remmen echt en start de remafstand. Samen vormen ze de totale stopafstand.
Door in je hoofd te houden hoe je de remafstand berekenen kunt met een vuistregel, kun je onderweg sneller inschatten of je voldoende afstand houdt tot je voorganger. Dat maakt het op de weg veiliger en voorkomt schade of letsel bij een noodsituatie.
De vuistregel om de remafstand te berekenen is vrij eenvoudig. Je deelt de snelheid (in km/u) door tien en kwadrateert het getal dat je overhoudt. Dus: Snelheid ÷ 10 = x → x × x = remafstand in meters
Bijvoorbeeld: remafstand 100 km per uur. Dan krijg je 100 ÷ 10 = 10, en 10 × 10 = 100 meter. Je auto heeft dus 100 meter nodig om tot stilstand te komen vanaf 100 km/u, bij een droge weg en goed werkende remmen.
De formule geldt alleen voor de remafstand, dus exclusief de reactieafstand. Reken je ook die mee, dan moet je de snelheid ÷ 10 × 3 nemen. Voor 100 km/u krijg je dan 100 ÷ 10 = 10, en 10 × 3 = 30 meter reactieafstand. Tel je die op bij de remafstand, dan krijg je een totale stopafstand van 130 meter.
Let op: deze vuistregels zijn gebaseerd op gemiddeldes: een gemiddelde reactietijd van 1 seconde en een gemiddelde remvertraging van ongeveer 8 m/s². Maar die getallen kunnen in de praktijk afwijken, afhankelijk van omstandigheden. De ene auto heeft betere remmen dan de andere en op een droge weg sta je eerder stil dan op nat wegdek.
Wil je ook op andere snelheden snel kunnen inschatten wat de remafstand is? Hieronder een aantal vuistregels, op basis van droog wegdek:
Tel je daar steeds de reactieafstand bij op (snelheid ÷ 10 × 3), dan kom je op een totale stopafstand van respectievelijk 40 meter, 88 meter en 180 meter. Deze rekenregels zijn handig om paraat te hebben in het verkeer. Wie zich bewust is van de afstand die een auto nodig heeft om tot stilstand te komen, rijdt alerter en veiliger.
De reactieafstand en remafstand berekenen is alleen zinvol als je beide meeneemt in je inschatting. Veel mensen focussen alleen op het remmen, maar vergeten dat er al meters worden afgelegd voordat het rempedaal überhaupt wordt ingedrukt. Een reactietijd van één seconde klinkt kort, maar bij 100 km/u leg je dan al 28 meter af zonder te remmen. En dat is onder ideale omstandigheden. Wie moe, afgeleid of onder invloed is, heeft al snel 1,5 tot 2 seconden nodig. Dat betekent dus 40 tot 55 meter extra voordat het remmen begint. Wil je dus écht veilig rijden? Hou dan niet alleen rekening met de remafstand, maar ook met je eigen alertheid. Een seconde telt — soms letterlijk.
De remafstand is dus geen vast gegeven. In werkelijkheid zijn er tal van factoren die invloed hebben op hoe snel je tot stilstand komt:
Deze factoren maken duidelijk waarom de vuistregel vooral een inschatting is. Wil je nauwkeuriger het berekenen remafstand uitvoeren, dan moet je rekening houden met de exacte omstandigheden. Maar voor de meeste rijsituaties geeft de vuistregel een veilige buffer.
Bij regen, sneeuw of ijs werken de standaard vuistregels niet meer. In zulke gevallen moet je rekening houden met een verdubbeling tot zelfs verviervoudiging van de remafstand. Een remafstand bij 100 km per uur op een nat wegdek kan oplopen tot 200 meter, inclusief reactieafstand. Op ijzel zelfs nog veel meer.
Wil je in zulke omstandigheden de remafstand berekenen, dan kun je de vuistregel verdubbelen of verdrievoudigen, afhankelijk van de grip op het wegdek. Daarnaast loont het om je snelheid aanzienlijk te verlagen. Want zoals gezegd: de remafstand neemt kwadratisch toe. Bij 50 km/u heb je veel meer marge dan bij 90 km/u, zelfs als het verschil relatief klein lijkt.
Laten we nog eens kijken naar de remafstand 100 km per uur. We berekenden eerder al dat je dan ongeveer 100 meter nodig hebt om tot stilstand te komen en met reactieafstand erbij zelfs 130 meter. Dat is méér dan een voetbalveld. Veel automobilisten onderschatten dat. Op de snelweg rijden mensen vaak bumper aan bumper, terwijl ze slechts 20 tot 30 meter afstand houden. Als je dan plotseling moet remmen, is een kop-staartbotsing bijna onvermijdelijk. Daarom wordt in rijlessen en bij het CBR standaard aandacht besteed aan de vraag: hoe bereken je remafstand en waarom is dat belangrijk? Door de juiste afstand te houden en de snelheid aan te passen aan de omstandigheden, vergroot je de veiligheid aanzienlijk.
Moderne auto’s zijn vaak uitgerust met systemen die de stopafstand kunnen verkorten. Denk aan automatische noodremsystemen, adaptieve cruise control of radarondersteunde remassistentie. Toch geldt ook dan: natuurkunde laat zich niet omzeilen. Een auto van 1.800 kilo die 130 km/u rijdt, heeft tijd en ruimte nodig om tot stilstand te komen — ook als de remmen nog zo krachtig zijn. Daarbij komt dat sommige assistentiesystemen pas in werking treden bij echt dreigend gevaar. Je kunt dus nooit blind vertrouwen op de techniek.
Bij elektrische auto’s komt er nog iets bij: de remenergie wordt deels teruggewonnen via regeneratief remmen. Dit verlaagt de remafstand in lichte mate, maar heeft vooral invloed op hoe snel je snelheid verliest bij het liften van het gaspedaal. Voor het volledige remeffect moet nog steeds het rempedaal worden gebruikt.
