Tolwegen zijn doorgaans snelwegen waarvoor je extra betaalt. In landen als Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal en Griekenland betaal je per gereden traject. Vaak rij je door een tolpoortje, waar je een ticket pakt, de tolweg op. Aan het einde van het traject betaal je als je je kaartje in de juiste gleuf stopt – contant of met een bankpas of een creditcard.
Heb je een abonnement, vignet of tolbadge – bijvoorbeeld de Franse Télépéage – dan mag je bij de tolpoortjes een speciale rijstrook gebruiken. Die herken je aan de ‘_t_’ voor Telepéage in Frankrijk en de naam van het tolsysteem, zoals ‘Vía-T’ in Spanje en ‘Via Verde’ in Portugal en e-PASS en Fast Pass in Griekenland. Je hoeft niet te stoppen, want je wordt automatisch geregistreerd.
Sommige landen gebruiken geen tolpoortjes, maar werken met een vignet. Zo’n vignet koop je vooraf – voor een dag, week, maand of jaar – en plak je op de voorruit. Oostenrijk, Zwitserland, Tsjechië en Slowakije zijn bekende ‘vignetlanden’. Ook zijn er digitale vignetten, die je vooraf online koopt en via kentekenregistratie worden gecontroleerd. Je hoeft dan niets op je ruit te plakken.
Zo’n vignet geldt voor het hele snelwegennet. Je betaalt dus niet per kilometer, maar voor toegang tot het tolwegennet. In combinatie met tunnels en bruggen kán een extra heffing gelden. Denk aan de Brennerpas in Oostenrijk en de Karawankentunnel tussen Oostenrijk en Slovenië.
De kosten van tol hangen samen met voertuigcategorieën. Een auto met caravan of aanhanger valt in een hogere klasse dan een personenauto. Ook gewicht, lengte en hoogte tellen mee. In Frankrijk en Italië betaal je dus meer als je met een caravan achter je auto reist dan zonder. Ook campers en busjes worden als zwaardere voertuigen gezien en vallen in een hogere tariefgroep. Dat geldt ook voor bedrijfsauto’s.
Bij elektronische tolregistratie bepaalt het systeem zelf in welke klasse je auto valt. Bij poortjes met personeel kan dit handmatig gebeuren. Let op: verkeerde classificatie kan tot boetes leiden, dus controleer vooraf welke klasse op jouw voertuig van toepassing is.
Tolwegen zijn vaak belangrijke hoofdverkeersaders en daarom goed beveiligd. In veel landen zijn trajectcontroles en flitspalen op tolwegen gebruikelijk. In Frankrijk zie je ze regelmatig na tolpoorten, want daar zijn bestuurders geneigd stevig gas te geven. Ook in Italië en Spanje zijn op tolwegen relatief veel snelheidscontroles. Het loont dus om je aan de maximumsnelheid te houden, ook al nodigt zo’n lege snelweg uit tot scheuren.
Heb je een elektronische badge of een systeem met kentekenherkenning, dan is je snelheid bovendien beter traceerbaar. In de meeste Europese landen worden snelheidsboetes gewoon naar Nederland gestuurd. Rijden op een tolweg zonder geldig vignet of betaling kan bovendien leiden tot forse boetes.
Pech op een tolweg kan extra vervelend zijn. In veel landen is pechhulp op tolwegen gereguleerd en mogen alleen bepaalde bedrijven hulp verlenen. In Frankrijk kun je via een praatpaal een door de wegbeheerder erkende berger oproepen. De kosten kunnen flink oplopen als je geen aanvullende verzekering hebt.
In sommige landen kun je bij tolpoortjes assistentie inroepen. Een auto met pech moet zo snel mogelijk van de hoofdrijbaan af, vaak naar een pechhaven of de rechterberm. Houd dus altijd je alarmlichten aan, een gevarendriehoek bij de hand en draag een veiligheidshesje als je uitstapt.
Ja, in veel gevallen kun je vooraf de kosten berekenen. Websites als autoroutes.fr (Frankrijk) en viamichelin.com bieden calculators waarmee je op basis van vertrek- en eindpunt de tol kunt schatten. Ook apps als TomTom, Sygic en Google Maps geven vaak een indicatie. Let wel: niet elk navigatiesysteem toont de exacte tolkosten. Soms moet je in de instellingen tolwegen uitsluiten, of juist toestaan.
Reis je met caravan of camper, controleer dan goed welke voertuigcategorie je hebt opgegeven. Soms is het voordeliger om een alternatieve route via tolvrije wegen te nemen. In bergachtige gebieden en bij grensovergangen kunnen tunnels en passen extra kosten met zich meebrengen, bovenop de reguliere tol.
De tol op trajecten wordt vaak berekend per kilometer, maar ook de locatie speelt een rol. De Mont Blanctunnel tussen Frankrijk en Italië is een van de duurste routes, met meer dan 50 euro voor een enkele rit. Ook de Gotthardtunnel in Zwitserland en de Brennerpas in Oostenrijk zijn prijzig.
In Spanje staat de AP-68 (Zaragoza-Bilbao) bekend als duurste snelweg per kilometer, net als de A8 langs de Côte d’Azur in Frankrijk. Ook in Noorwegen zijn sommige bruggen en tunnels – zoals de Atlantische Weg en de Oslofjordtunnel – fors geprijsd, mede vanwege de kosten voor aanleg en onderhoud.
Een volledig traject over de A1 in Portugal of de A4 in Italië kan bij lange ritten oplopen tot enkele tientallen euro’s. Reis je met caravan of camper, dan vallen die bedragen nog hoger uit.
Frankrijk, Italië, Spanje en Portugal hanteren grotendeels een tolsysteem per traject. Je rijdt een tolweg op via een poortje, pakt een kaartje en betaalt aan het eind. In Oostenrijk en Zwitserland koop je een vignet. Duitsland heeft voor personenauto’s geen tolwegen, al zijn er wel tolheffingen voor vrachtverkeer.
Scandinavië kent een mix: in Noorwegen betaal je tol via automatische kentekenherkenning en in Zweden zijn er stedelijke tolzones, zoals in Stockholm en Göteborg. Denemarken hanteert tol voor bruggen zoals de Storebæltsbrug.
Oost-Europa heeft diverse systemen. In Hongarije, Slovenië, Tsjechië en Slowakije gebruik je een digitaal vignet. Polen en Kroatië gebruiken net als Zuid-Europa tolsystemen met poortjes. In het Verenigd Koninkrijk zijn tolwegen zeldzaam, maar je betaalt wel voor bepaalde bruggen of zones, zoals de Londense congestion charge.
Ja, er zijn Europese landen waar je als automobilist geen tol hoeft te betalen. Duitsland is voor personenauto’s grotendeels tolvrij. Ook België en Luxemburg kennen geen tolwegen, al moet je soms wel betalen voor specifieke bruggen of tunnels, zoals de Westerscheldetunnel.
In Estland, Letland en Litouwen zijn snelwegen meestal vrij toegankelijk. In Ierland zijn de meeste wegen gratis, maar sommige tolbruggen of stadszones kunnen extra kosten met zich meebrengen.
Feit blijft: hoe zuidelijker of bergachtiger je reist, hoe groter de kans dat je te maken krijgt met tol.
Wist je dat het oudste tolsysteem van Europa stamt uit de middeleeuwen? In Italië werd al in de 14e eeuw tol geheven op belangrijke handelsroutes.
De langste tolweg van Europa is de A1 in Portugal, die zich uitstrekt over ruim 700 kilometer, van Lissabon naar Porto.
Het kortste toltraject? Dat is wellicht de Liefkenshoektunnel bij Antwerpen, die slechts enkele kilometers lang is maar toch fors geld kost.
In Zwitserland wordt het volledige snelwegennet onderhouden met de opbrengst van vignetten, waardoor Zwitserse wegen tot de best onderhouden van Europa behoren.
Elektronische tolheffing wint snel terrein. Zo zijn in Noorwegen bijna alle tolstations onbemand en werkt het systeem volledig op basis van kentekenherkenning. Handig, maar ook even wennen.
