Een veiligheidshamer is een klein, compact gereedschap dat speciaal ontwikkeld is om bij een ongeval mensen te redden door ruiten te breken en gordels door te snijden. Hiermee kun je jezelf of anderen uit de auto bevrijden als deuren geblokkeerd zijn of de elektrische systemen zijn uitgevallen. De veiligheidshamer is voorzien van een scherpe, harde stalen punt om een autoruit te breken en een geïntegreerd mesje dat bedoeld is om een autogordel door te snijden.
Vaak worden deze hamers verkocht onder de merknaam LifeHammer, maar dat is slechts één gepatenteerde veiligheidshamer. Net als ‘Kliko’ een merknaam is voor vuilcontainers en ‘Portacabin’ voor verplaatsbare kantoor- of wooncontainers, is ook LifeHammer een soortnaam geworden, maar het is slechts één van de aanbieders. Er zijn meerdere merken en uitvoeringen, allemaal bedoeld om snel te handelen in levensbedreigende situaties.
In Nederland ben je als particulier niet verplicht om een veiligheidshamer in de auto te hebben. Toch wordt dit sterk aanbevolen, zeker als je vaak met kinderen op pad gaat of veel in het buitenland rijdt. Hulpdiensten wijzen sowieso op het belang van de veiligheidshamer in de auto. In het beroepsvervoer – taxi’s, bussen – is die in sommige landen wél wettelijke verplicht. In Frankrijk en Duitsland is de veiligheidshamer onderdeel van de veiligheidsuitrusting in bussen en taxi’s.
Nee, de veiligheidshamer is geen onderdeel van de Algemene Periodieke Keuring (apk). Er wordt dus niet op gecontroleerd, en je auto wordt er ook niet op afgekeurd. Toch zien veel garagebedrijven het als een nuttige aanvulling op de verplichte veiligheidsvoorzieningen in de auto, zoals de gevarendriehoek en de verbandtrommel.
Er zijn diverse soorten veiligheidshamers op de markt. De meeste modellen combineren een hamer met een gordelsnijder, maar er bestaan ook luxere varianten met een ingebouwde zaklamp, magneten of zelfs alarmsignalen. Sommige bieden zelfs een USB-oplaadmogelijkheid.
Er zijn compacte versies voor personenvoertuigen en grotere uitvoeringen voor bussen en vrachtwagens. Het basisprincipe blijft gelijk: een gordelsnijder én een scherpe, harde punt om een ruitje te breken – let op: niet elke hamer werkt op moderne autoruiten, laat staan de voorruit. Let bij aankoop op de kwaliteit van het staal, de grip van het handvat – voor gebruik met natte of bebloede handen – en of er een stevige houder bij zit, zodat de hamer niet rondvliegt bij een botsing.
De prijs van een veiligheidshamer ligt tussen de 5 en 30 euro. LifeHammer is doorgaans iets duurder dan generieke varianten, maar staat bekend om zijn betrouwbaarheid. Het verschil zit in de extra functies, de gebruikte materialen en de merknaam. De meeste modellen kun je meerdere keren gebruiken, zolang ze niet beschadigd zijn. Heb je de veiligheidshamer eenmaal gebruikt, controleer dan of de stalen punt nog intact is voor toekomstig gebruik.
Veiligheidshamers zijn breed verkrijgbaar. Je vindt ze onder meer in de ANWB-winkels, automaterialenzaken, webshops als Bol.com, tankstations en zelfs bouwmarkten.
Controleer bij aankoop of de hamer CE-gekeurd is of aan andere veiligheidsnormen voldoet. Let ook op gebruikerservaringen bij online winkels. Kies altijd voor een exemplaar van goede kwaliteit – je vertrouwt er immers je veiligheid aan toe. Een goed product bevat ook een duidelijke gebruiks- en montageaanwijzingen.
Een veiligheidshamer moet je snel kunnen pakken, ook als je ondersteboven ligt na een crash. Bevestig hem dus op een plek binnen handbereik van bestuurder en bijrijder. Denk aan de deurvakken van de bestuurder en/of bijrijder, de zijkant van de middenconsole of een makkelijk bereikbare plek onder het dashboard.
Montage is meestal simpel. Veel veiligheidshamers worden geleverd met een houder die je met dubbelzijdige tape of schroefjes kunt bevestigen. Je hebt hier geen specialist voor nodig – met een schroevendraaier of plakstrip kun je dit eenvoudig zelf doen.
Let op dat de hamer stevig vastzit: bij een botsing wil je niet dat hij door het interieur vliegt. Monteer hem horizontaal of verticaal, maar nooit los.
Een veiligheidshamer is bedoeld voor noodgevallen en bevat scherpe onderdelen. Laat hem daarom nooit los in de auto slingeren, en monteer hem buiten het bereik van kleine kinderen. Voor huisdieren geldt hetzelfde: een losliggende hamer kan bij een botsing letsel veroorzaken.
Monteer de hamer dus altijd in de houder en op een veilige plek. Laat kinderen weten waar de hamer zit, maar leg ook uit dat het geen speelgoed is. Zo voorkom je ongelukken.
Meerdere mensen hebben zichzelf gered dankzij een veiligheidshamer. Iemand die met zijn auto te water raakte na een slip, kon de deur niet openen. Met zijn veiligheidshamer verbrijzelde hij de zijruit en bevrijdde zichzelf. Ambulancepersoneel sprak later van een ‘levensreddende aankoop van een tientje’.
Ook in België werd in 2023 een gezin gered nadat de auto op z’n kant terechtkwam. De gordels zaten vast en de deuren gingen niet open. De vader gebruikte zijn veiligheidshamer om een ruit te breken en alle gezinsleden naar buiten te helpen.
Brandweerlieden en hulpverleners benadrukken regelmatig dat juist in die eerste seconden na een ongeluk eigen actie essentieel is. Wachten op hulpdiensten is vaak geen optie – zeker niet als de auto in brand vliegt of onder water verdwijnt.
