Kilometerheffing in Nederland: zo zit het

Inhoud

• Wat is kilometerheffing?
• Plannen voor kilometerheffing in Nederland
• Hoe werkt kilometerheffing
• Waarom kilometerheffing?
• Wat is er al wel en niet bekend over kilometerheffing?
• Voordelen en nadelen van kilometerheffing
• Hoe wordt kilometerheffing ingevoerd?
• Kilometerheffing internationaal vergeleken

Wat is kilometerheffing?

Bij kilometerheffing betaal je niet langer een vast belastingbedrag zoals de huidige MRB (motorrijtuigenbelasting), maar juist belasting per gereden kilometer. Het doel: het betalen van belasting eerlijker maken. Wie veel rijdt, betaalt meer; wie weinig rijdt, betaalt minder. Dit moet minder autogebruik stimuleren en de CO₂-uitstoot helpen te verminderen, zo is het idee. Het komt neer op een systeem waarbij jouw kilometers jaarlijks worden geregistreerd, waarna je belasting betaalt op basis van die afstand. In andere landen, zoals België, bestaat al een soortgelijk systeem voor vrachtwagens. De kilometerheffing zal volgens de huidige plannen ook aanschafbelasting BPM vervangen. Zo worden nieuwe (vaak zuinigere) auto’s goedkoper, terwijl je dus wel betaalt voor het daadwerkelijk gebruik ervan.

Plannen voor kilometerheffing in Nederland

De invoering van de kilometerheffing in Nederland staat gepland voor 1 januari 2030. Deze datum is meerdere keren verschoven, maar de rijksoverheid wil nu doorpakken omdat de MRB-opbrengsten de afgelopen jaren zijn afgenomen door de opkomst van elektrische auto’s. Daarvoor geldt namelijk (nog) een lager MRB-tarief. De kilometerheffing zal gelden voor alle personenauto’s, inclusief elektrische auto’s, oldtimers en campers. Belangrijk: de plannen zijn nog niet definitief. De wetgeving is nog niet geregeld. De Tweede en Eerste Kamer moeten akkoord gaan en de technische uitvoering moet verder uitgewerkt worden.

Hoe werkt kilometerheffing?

Het voorlopige idee is dat kilometerstanden jaarlijks geregistreerd worden, bijvoorbeeld bij de APK, zodat de overheid eenvoudig het verschil met het jaar ervoor kan berekenen. Het aantal kilometers bepaalt hoeveel belasting je betaalt, aan de hand van een bedrag per gereden kilometer. Mogelijk komt er een digitale koppeling met het RDW-register voor real-time of automatische kilometerregistratie, maar dat ligt nog wat gevoelig vanwege zowel privacy- als technische uitdagingen.

Vlaktarief of variabel tarief?

Er ligt nu een voorstel voor een vlaktarief: een vast bedrag per kilometer, ongeacht tijdstip of locatie. Dus geen spitsheffing of regio gebonden tariefverschillen. Toch is er discussie: sommige partijen willen differentiatie per tijd of plek om files te verminderen. Anderen vinden dat juist oneerlijk, omdat niet iedereen de keuze heeft om op een ander tijdstip of een andere plek te rijden. Het idee is voor nu dus een vlaktarief, maar dit kan in de komende jaren nog wijzigen.

Tarieven nog onduidelijk

Het exacte bedrag per kilometer is ook nog niet bekend. Het doel is dat de kilometerheffing ongeveer evenveel opbrengt als de huidige MRB en BPM samen. Dat zou neerkomen op circa 0,06 tot 0,09 euro per kilometer voor een gemiddelde auto, maar dat is niet officieel bevestigd. Zo is het ook nog onbekend of voor ieder soort voertuig hetzelfde bedrag gaat gelden. Er zou bijvoorbeeld een hoger bedrag voor grote zware voertuigen kunnen gelden, al kan dat ook weer oneerlijk zijn voor wie nou eenmaal een grote(re) auto nodig heeft.

Waarom kilometerheffing?

De belangrijkste reden voor een kilometerheffing in Nederland is de eerlijkere verdeling van autobelastingen: automobilisten die minder rijden, betalen minder, wat sociaal rechtvaardiger is. Daarnaast helpt het in theorie de klimaatdoelen, want het ontmoedigt overbodig autogebruik. Ook zorgt de kilometerheffing ervoor dat elektrische rijders bijdragen aan het onderhoud van de wegen, nu ze jarenlang geen of veel minder MRB en BPM betalen. Een bijkomend doel is het vervangen van de BPM: als de verkoop van nieuwe EV’s stijgt, dalen de BPM-inkomsten fors. Met de kilometerheffing per 2030 blijft de belastingopbrengst stabiel.

Wat betekent kilometerheffing voor elektrische auto’s?

Nu betalen EV-rijders een gereduceerd tarief voor MRB en (bij aanschaf) BPM. Met de komst van kilometerheffing Nederland vervalt dit voordeel: ook voor elektrische auto’s gaat belasting betalen per kilometer gelden. Daarmee draagt elke automobilist, ongeacht brandstofsoort, bij aan het wegenonderhoud. Elektrisch rijden blijft waarschijnlijk wel goedkoper qua stroom/brandstof, maar fiscaal wordt het minder voordelig. Er worden vooralsnog namelijk geen extra kortingen voor EV’s voorzien binnen de kilometerheffing. Wel blijven regelingen zoals lage bijtelling voor zakelijke rijders waarschijnlijk bestaan, omdat deze niet direct aan kilometerheffing gekoppeld zijn.

Wat is er al wel en niet bekend over kilometerheffing?

Tot nu toe heb je in dit artikel regelmatig gelezen dat de plannen nog niet helemaal definitief zijn. Maar wat is er al wél bekend? Dat zetten we hieronder voor je op een rij. Gevolgd door een lijstje van belangrijke zaken die nog invulling moeten krijgen.

Wat is er al zeker over kilometerheffing?

Wat al wel (zeer waarschijnlijk…) duidelijk is:

• De geplande invoeringsdatum is 1 januari 2030.
• De heffing geldt voor alle personenauto’s in Nederland.
• De heffing is gebaseerd op totaal gereden kilometers per jaar.
• Er komt geen spitsheffing of variatie per regio.
• Kilometerregistratie zal waarschijnlijk via APK-tellerstanden gebeuren.

Wat is nog onzeker?

Er zijn veel openstaande punten:

• Het definitieve tarief per kilometer.
• Eventuele uitzonderingen (bijvoorbeeld voor oldtimers of gehandicaptenvoertuigen).
• Of en hoe buitenlandse voertuigen in Nederland worden belast.
• Of er speciale regelingen komen voor zakelijke kilometers.
• Hoe de privacy van automobilisten wordt beschermd bij automatische kilometerregistratie.

Deze onzekerheden maken duidelijk dat de plannen voor kilometerheffing Nederland nog volop in ontwikkeling zijn. Feitelijk is zelfs het lijstje met ‘zekerheden’ hierboven niet definitief, want nieuwe kabinetten kunnen tussen nu en 2030 nog volop nieuwe plannen maken en er zijn veel voor- en tegenstanders op diverse punten van het plan.

Voordelen en nadelen van kilometerheffing

Laten we al die voor- en tegenargumenten ook eens op een rij zetten.

Belangrijkste voordelen:

• Eerlijker systeem: betalen naar daadwerkelijk gebruik.

• In theorie minder files en CO₂-uitstoot door bewuster rijgedrag.

Nadelen:

• Privacy zorgen over (automatische) kilometerregistratie.
• Kans op hogere lasten voor mensen die nou eenmaal veel moeten rijden (bijv. voor werk of in regio’s met weinig OV).
• Extra uitvoeringskosten en fraudegevoeligheid door (controle op) kilometerregistratie in plaats van vast maandbedrag

Hoe wordt kilometerheffing ingevoerd?

De overheid werkt momenteel aan het ontwikkelen van een digitaal systeem dat fraude moet voorkomen. Mogelijk komt er een verplichting om kilometerstanden op vaste momenten door te geven, bijvoorbeeld bij APK, onderhoudsbeurten of via telematica. Ook wordt onderzocht hoe buitenlanders die tijdelijk in Nederland rijden gaan bijdragen. Een vignet of kortetermijnheffing kan hiervoor een oplossing zijn. Dit is nog niet besloten. Kortom, over de exacte manier van invoer is nog weinig definitief.

Privacy en handhaving

Vooral privacy is nog een groot aandachtspunt: de overheid heeft beloofd dat er geen real-time tracking komt, maar alleen jaarlijkse kilometerstanden worden gebruikt. Hoe controle plaatsvindt op fraude of manipulatie van tellerstanden moet nog worden uitgewerkt.

Kilometerheffing internationaal vergeleken

Sommige andere landen hebben al varianten van kilometerheffing. In België geldt bijvoorbeeld een vorm van kilometerheffing voor vrachtwagens en Duitsland heeft een vergelijkbare tolheffing voor vrachtverkeer. In Noorwegen en Zweden bestaan vergelijkbare systemen voor stedelijke tol, maar daar betalen automobilisten alleen bij binnenkomst van bepaalde zones. Nederland kiest bewust voor een eigen systeem zonder tolpoorten, maar met registratie per gereden kilometer, om de administratie eenvoudig te houden.