Wat is een 4x4-camper?
Een 4x4-camper is een camper met vierwielaandrijving. 4x4 betekent namelijk dat vier van de vier wielen – op zowel de voor- als achteras – door de motor aangedreven worden. Dit is relatief zeldzaam; de meeste campers (ongeveer 95 procent van alle campers) op de markt hebben alleen voorwielaandrijving.
We maken onderscheid tussen twee soorten vierwielaandrijving:
- Permanente vierwielaandrijving is de meest voorkomende techniek. Het systeem is niet adaptief of ‘intelligent’, wat betekent dat het weggedrag niet wordt aangepast via bijvoorbeeld sensoren. De aandrijfkrachten worden volgens een vaste koppeling overgebracht naar alle vier aangedreven wielen.
- Bij inschakelbare vierwielaandrijving worden meestal slechts twee van de vier wielen aangedreven. Als je dat wil, kun je overschakelen naar vierwielaandrijving. Het motorvermogen wordt overgebracht via een tussendifferentieel. Van daaruit lopen twee aandrijfassen, eentje richting de vooras en ander richting de achteras. Daar worden de krachten, via een differentieel, uiteindelijk naar de wielen gebracht.
4WD versus AWD
Er is ook verschil tussen 4WD (4 Wheel Drive of 4x4) en AWD (All Wheel Drive). Omdat bij 4WD alle vier de wielen standaard hetzelfde worden aangedreven, draaien ze op dezelfde snelheid. Bij AWD kunnen de wielen op verschillende snelheden draaien. In een bocht zullen de wielen een andere snelheid aannemen, waardoor de auto met meer souplesse door bochten rijdt op verharde wegen dan bij 4WD. Dit systeem biedt ook meer tractie en grip bij het optrekken op gladde ondergrond. Bij 4WD, waarbij alle wielen met dezelfde snelheid draaien, kan de auto wat onrustiger aanvoelen. Kortom: een auto met AWD is nog vaardiger in het terrein dan een auto met 4WD.
Voordelen 4x4-camper
Een belangrijk voordeel van een camper met vierwielaandrijving is dat hij doorgaans beter op koers blijft, langer tractie behoudt, minder snel grip verliest en je een gevoel geeft van veiligheid en controle. Ook als je regelmatig een aanhanger achter je camper hangt, is vierwielaandrijving raadzaam. De gelijkmatige verdeling van de aandrijfkrachten over alle vier de wielen zorgt ervoor dat je de aanhanger met meer gemak en souplesse kunt trekken.
Je camper stuurt rustiger
Heb je een camper met een zeer krachtige motor en veel koppel? Bij een voorwielaangedreven camper kan dit leiden tot onrustig stuurgedrag wanneer je flink gas geeft. Met 4x4-aandrijving zul je merken dat het stuurgedrag van je camper minder nerveus en zoekerig is. Het vermogen wordt immers over alle vier de wielen verdeeld. Daardoor worden de aandrijvingskrachten minder doorgegeven aan het stuur. Dat geeft een comfortabele rijbeleving.
Trekkracht benutten
Zodra je optrekt met je camper of een versnelling opschakelt, verplaatst het gewicht van de camper naar achteren. De neus komt een beetje omhoog, de achterkant van de auto veert in als gevolg van de acceleratie. Bij een camper met enkel voorwielaandrijving kan dat ertoe leiden dat de voorbanden tractie verliezen. Bij een camper met vierwielaandrijving worden alle banden extra op het wegdek gedrukt. Daardoor krijg je meer grip op de weg en zal het optrekken makkelijker en sneller gaan. Het motorkoppel kan door de 4x4-aandrijving namelijk beter en gelijkmatiger doorgegeven worden.
Dit verschil merk je vooral wanneer je een wat grotere, zwaardere camper hebt, en dan vooral als je ook nog zware aanhangers trekt. De vierwielaandrijving maakt dan echt een groot verschil. Rij je in een gewone camper met een B-rijbewijs en een normale motor of trek je slechts af en toe een lichte aanhanger, dan is vierwielaandrijving veel minder noodzakelijk.
Nadelen
Na die voordelen ontkom je er natuurlijk niet aan om – eerlijk is eerlijk – ook de nadelen van vierwielaandrijving op te sommen. Ten eerste maakt het een camper duurder, omdat de aanvullende techniek meer kost dan enkel voorwielaandrijving. Qua prijs valt een camper met voorwielaandrijving – nieuw of tweedehands – dan ook vaak gunstiger uit. Omdat een camper met vierwielaandrijving meer weegt, is een camper met achterwielaandrijving altijd zwaarder. Dat reduceert het laadvermogen van de camper. Bovendien kan het zijn dat je door het hogere gewicht meer wegenbelasting moet betalen.
Overstuur of onderstuur
Bij vierwielaandrijving worden ook de achterwielen aangedreven. Mocht er sprake zijn van gripverlies of slip, dan kan een camper met vierwielaandrijving wegglijden over de achterkant. Dat is anders dan bij voorwielaandrijving, waarbij er juist meer kans bestaat op onderstuur, een situatie waarbij de camper over de voorwielen doorglijdt. Onderstuur is voor de bestuurder veiliger, omdat dit voor veel bestuurders gemakkelijker te corrigeren is dan overstuur.
Tip: Er zijn speciale rijcursussen voor camperbestuurders. Dit kan handig zijn als je wilt wennen aan de besturing van jouw camper in uitzonderlijke omstandigheden.
Extra aandrijfas
Bij een camper met 4x4-aandrijving loopt een aandrijfas onder de camper door. Die aandrijfas is nodig om het motorvermogen naar de achterwielen over te brengen. Die extra aandrijfas gaat wel ten koste van de bodemvrijheid onder de camper. Er is ook minder ruimte onder de camper voor het plaatsen van watertanks en evengoed minder ruimte voor het plaatsen van een dubbele bodem. Bij sommige campers wordt dit alles opgelost door te kiezen voor een hogere bodemvrijheid, maar dat betekent natuurlijk ook dat de 4x4-camper zelf hoger wordt. Dat is weer oppassen geblazen bij tunneltjes en lage parkeergarages.
Voor wie is een 4WD-camper geschikt?
Wanneer is het nou handig om een 4x4-camper aan te schaffen? De aanschafprijs ligt hoger, dus het is goed om kritisch te kijken of dit type geschikt is voor jou en de reisplannen die je hebt. Een 4x4-camper heeft zo zijn voordelen, maar deze voordelen wegen misschien niet op tegen de nadelen.
Wil je gewoon met je B-rijbewijs in de camper rijden, trek je geen zware aanhanger en heb je een gewone motor? Dan wegen de voordelen niet op tegen de nadelen en kun je beter voor voorwielaandrijving kiezen. Tenzij je je laat verleiden door de sportieve uitstraling, een bepaalde motor of een bijzonder chassis wilt hebben. In dat geval kun je natuurlijk wel voor 4WD kiezen. Heb je een grote, zware camper en wil je fatsoenlijk een zwaardere aanhanger kunnen trekken, kies dan voor de zekerheid van vierwielaandrijving.
Zoek de verschillen
Alleen qua aandrijving verschilt een 4x4-camper met een reguliere camper die enkel van voorwielaandrijving is voorzien. Mochten de reisplannen daar aanleiding toe geven: er is ook een expeditiecamper, die in alle opzichten extra robuust en stevig is uitgerust voor de echte avonturiers.
Verder spelen de volgende overwegingen bij een 4x4-camper, net zoals die gelden voor elke kritische koper van een camper in het algemeen. We zetten een paar belangrijke aspecten op een rijtje:
- Afhankelijk van de reisplannen moet de (4x4-)camper over de juiste rijeigenschappen beschikken. Je wilt in staat zijn om, indien gewenst, van de gebaande paden af te wijken en in allerlei omstandigheden je weg te vervolgen. Kies dan voor een uitvoering met vierwielaandrijving, speciale banden, verhoogde rijhoogte en eventueel extra stevige ophanging en versterkingen aan het chassis.
- Wie lang de wildernis in wil trekken, doet er verstandig aan om met de camper zelfvoorzienend te zijn. Met een autonome energievoorziening, zoals zonnepanelen en een krachtige accu, evenals een watervoorziening en afvalwatertanks, kun je de bewoonde wereld met een gerust hart verlaten.
- Comfortabele slaapruimte is essentieel. Dit kan variëren van een eenvoudige slaapbank tot een aparte slaapkamer met een vast bed.
- Keukenfaciliteiten: een goed uitgeruste keuken met een fornuis, gootsteen, koelkast en opbergruimte voor voedsel en kookgerei is belangrijk.
- Sommige 4x4-campers hebben ook sanitaire voorzieningen aan boord, zoals toiletten en douches. Hiervoor zijn wel extra (zware) watertanks vereist, iets om rekening mee te houden. Andere campers maken gebruik van draagbare voorzieningen of buitenfaciliteiten.
- Voldoende opbergruimte voor kleding, uitrusting en benodigdheden is cruciaal, vooral voor langere reizen. Denk ook aan plek voor de nodige veiligheidsvoorzieningen, zoals brandblussers, rookmelders, sloten en alarmsystemen.
- Zit- en eetruimte: na een lange dag reizen is het prettig om te beschikken over comfortabele zitplaatsen en een eethoek, waar je terecht kunt voor je maaltijden en wat ontspanning.
- Afhankelijk van de reis die je gaat maken is goede klimaatbeheersing een prettige luxe. ’s Winters wil je een goed verwarmingssysteem voor de koude omstandigheden, ’s zomers in de warmte kan airconditioning van pas komen.
- Afhankelijk van de reisbestemming kunnen communicatiemiddelen en digitale verbindingen (zoals WiFi, satelliettelefoons of radiosystemen) belangrijk zijn.
- Aanvullende uitrusting: wil je dragers voor je (motor)fiets, kajak of boot? Een aanhanger aan de trekhaak? Zo kun je alle extra aanvullende uitrusting meenemen die je nodig hebt als echte avonturier.
Voor elk wat wils
4x4-campers zijn er in allerlei soorten en maten. Er bestaan vierwielaangedreven versies van ‘gewone’ camperbussen. Je kunt echter ook kiezen voor een pick-up met een afzetunit of opbouw. Wereldwijd worden die met allerlei – vaak Engelse – termen aangeduid: 4x4-camper,
expedition camper, Offroad camper, Overland camper of soms zelfs wereldreiscamper of Globecamper. Gebruik deze termen in je zoektocht naar de ultieme 4x4-camper en je zult vast slagen!
