Motorolie is onmisbaar voor het duurzaam en goed functioneren van de motor in je auto. Olie zorgt ervoor dat alle bewegende onderdelen in de motor goed gesmeerd blijven en beperkt wrijving en slijtage. Motorolie koelt ook, voorkomt corrosie in de motor en voert vuildeeltjes af naar het oliefilter. Als het oliepeil te laag is, vervult de olie deze functies onvoldoende, waardoor je motor kan beschadigen.
Ook een te hoog oliepeil is gevaarlijk. Te veel olie kan gaan schuimen, wat óók de smering verstoort. Verder kan de druk in de motor en het carter te hoog oplopen, met olielekkage en motorproblemen als gevolg. Regelmatig controleren is dus essentieel. Denk aan eens per maand en vóór een lange rit.
Het controleren van het oliepeil is eenvoudig en je hebt er weinig voor nodig. Een schone doek of een stuk keukenpapier is handig om de peilstok schoon te maken. Zorg dat je de juiste olie hebt om eventueel bij te vullen én een trechter om knoeien te voorkomen. Welke olie je nodig hebt, staat in het instructieboekje, op de olievuldop onder de motorkap en aan het kaartje dat je garage in de auto heeft achtergelaten na de laatste keer olie verversen.
Als je auto niet op een vlakke ondergrond staat, krijg je een vertekend beeld van het oliepeil. Zorg dus dat je auto vlak staat. Als je hebt gereden, moet je eerst vijf á tien minuten wachten voordat je begint, want de olie moet eerst terugzakken in het carter. Open de motorkap en zorg dat die goed vast staat op de steun. Dan heb je beide handen vrij. Zoek nu de peilstok – die zit meestal aan de zijkant van de motor; je herkent hem aan het felgekleurde handvat of oog waar je je vinger doorheen kunt steken. Vaak is dat handvat of oog geel of oranje.
Trek de peilstok voorzichtig uit de buis en veeg hem goed schoon met je doek of papier. Steek de peilstok daarna helemaal terug in de buis en trek hem er opnieuw uit. Nu kun je het oliepeil goed aflezen. De peilstok heeft twee markeringen of inkepingen: minimum- en maximumpeil. Het oliepeil moet tussen deze twee markeringen in zitten. Als de olie onder het minimum staat, moet je bijvullen. Staat het niveau boven het maximum, dan kun je beter naar de garage gaan om olie te laten aftappen.
Je kunt aan de olie die aan de peilstok zit, meer aflezen dan alleen het oliepeil. De kleur en de dikte van de olie geven ook informatie. Verse olie is lichtbruin of goudgeel en helder van kleur. Donkere, stroperige olie duidt erop dat het hoog tijd is om de olie te (laten) verversen. Let sowieso op of er geen deeltjes in de olie aan de peilstok zitten, want dan heb je waarschijnlijk een probleem.
Voor een betrouwbare meting controleer je het oliepeil bij voorkeur als de motor koud is. Dan is de olie volledig teruggelopen in het carter en kun je het oliepeil goed aflezen. Sommige fabrikanten adviseren juist om bij warme motor te meten, maar in de praktijk is meten bij koude motor het nauwkeurigst.
Hoe merk je dat het oliepeil te laag is? Heel belangrijk is het (rode) olielampje op het dashboard, dat gaat branden als er sprake is van een te lage oliedruk en wellicht een te laag oliepeil. Als je vrijwel direct het oliepeil controleert en olie bijvult, dan kun je nog schade voorkomen. Verder merk je helemaal niets totdat het te laat is. Tikkende geluiden uit de motor of een onregelmatig motorgeluid kunnen ook duiden op te weinig olie, maar dan heb je het waarschuwingslampje waarschijnlijk al even genegeerd. In extreme gevallen raakt de motor oververhit. Daarom is regelmatige controle van het oliepeil zo belangrijk, zeker bij oudere auto’s en als je veel korte ritten maakt. Controleer daarom bij voorkeur elke 1.000 tot 2.000 kilometer of minimaal één keer per maand je oliepeil.
Bij een te laag oliepeil raken bewegende delen van de motor onvoldoende gesmeerd. Daardoor ontstaat extra frictie en hitte. Zuigers, lagers en kleppen lopen risico op schade. Als de motor te lang zonder voldoende olie draait, kunnen onderdelen vastlopen. In het ergste geval moet de hele motor vervangen worden. Reparatiekosten kunnen in de duizenden euro's lopen. Met een simpele controle kun je dit dus voorkomen.
Ja, ook een te hoog oliepeil kan voor problemen zorgen. Als er te veel olie in het carter zit, kan de krukas de olie opspatten, waardoor er schuim ontstaat. Dat schuim verstoort de smering van de motor. Ook kan te veel druk ontstaan in het motorblok. Daardoor kunnen pakkingen gaan lekken en ontstaat het risico dat olie via het inlaatspruitstuk verbrandt. De motor gaat dan roken en verbruikt meer olie. In dat geval moet olie worden afgetapt, wat je bij voorkeur door een garage laat doen.
Voorkomen is beter dan genezen. Controleer daarom het oliepeil regelmatig. Eens per maand is een goed uitgangspunt, maar controleer het oliepeil ook voor een lange rit of vakantie. Houd bij hoeveel je auto verbruikt. Oudere auto's hebben vaker een hoger olieverbruik. Ook bij sportief rijden of bij veel korte ritjes daalt het oliepeil sneller. Als je goed in de gaten houdt hoeveel olie je auto gemiddeld verbruikt, kun je op tijd bijvullen. Gebruik de juiste olie en let op veranderingen in geluid of rijgedrag van je auto.
Bij een volledig elektrische auto hoef je geen oliepeil te controleren. Deze auto’s hebben geen verbrandingsmotor en dus ook geen motorolie. Hybride auto’s hebben wél gewoon een verbrandingsmotor die afhankelijk is van goede smering. Daarvan moet je dus net zo goed het oliepeil controleren als die van een gewone benzine- of dieselauto.
Niet elke motorolie is geschikt voor elke auto. Kijk daarom altijd in het instructieboekje van je auto, of op het kaartje van de garage of op de olievuldop. Daar staat de juiste specificatie, zoals 5W30 of 10W40. Ook moet je letten op de vereiste keurmerken, zoals ACEA of API. Ook het type olie is belangrijk: volledig synthetisch, halfsynthetisch of mineraal. Twijfel je? Vraag je garage of raadpleeg een betrouwbare kentekencheck via een olieleverancier. Let op dat je niet verschillende soorten door elkaar gebruikt, want dat beïnvloedt de werking van de olie nadelig.
