Het olielampje is normaliter tijdens het rijden niet te zien. Maar als het oplicht herken je het meteen aan de rode kleur en het symbool van een ouderwets oliekannetje, met een druppeltje aan het tuitje. Zodra je de contactsleutel omdraait, licht het olielampje even op, maar dat is alleen tijdens de zelftest van de systemen van de auto. Gewoonlijk is het olielampje rood van kleur, soms zie je een oranje variant – dat is omdat het een waarschuwingslampje is.
Als het olielampje blijft branden als de motor draait, dan is dat reden tot directe actie. Een rood lampje betekent namelijk dat de motor op dat moment onvoldoende gesmeerd wordt, wat kan leiden tot grote mechanische schade. Het is dus belangrijk om dit waarschuwingssignaal serieus te nemen. We komen verderop terug op wat je moet doen als het olielampje brandt.
Motorolie is letterlijk de levenselixer van je motor. Het zorgt ervoor dat alle bewegende delen soepel langs elkaar glijden en draaien. Olie heeft nog meer functies: het voert warmte af, het voert ook verbrandingsresten en metaaldeeltjes af naar het oliefilter en het beschermt tegen corrosie. Moderne motoren draaien met hoge toerentallen en onder hoge druk. De toleranties zijn klein, de krachten groot. Zonder goed werkende olie ben je al na enkele kilometers onderweg naar een peperdure motorschade. En dat allemaal vanwege een waarschuwingslampje dat je hebt genegeerd.
Het olielampje is multifunctioneel. Het licht bij de koude start op om aan te geven dat het systeem werkt. Als de motor draait, hoort het lampje snel weer uit te gaan. Blijft het branden of gaat het tijdens het rijden weer aan, dan is dat een signaal van een storing.
Sommige auto’s geven aparte meldingen voor oliepeil en oliedruk. Een oranje lampje betekent dan vaak een te laag oliepeil, terwijl rood duidt op een acuut probleem met de oliedruk. In moderne auto's worden deze signalen soms gecombineerd met tekstmeldingen of geluidssignalen. Neem die altijd serieus en raadpleeg zo nodig de handleiding van je auto voor de exacte betekenis.
Als het olielampje uitgaat zodra de motor draait, is dat prima. Maar blijft het branden, dan is er iets mis. Schakel de motor meteen uit en start niet opnieuw, maar controleer het oliepeil. Als dat te laag is, moet je bijvullen met de olie die in de handleiding van je auto aanbevolen wordt. Is het oliepeil goed, maar blijft het lampje branden? Dan is er mogelijk een technisch defect. Bel in dat geval je garage.
Tijdens het rijden moet je direct reageren op een brandend olielampje. Zoek een veilige plek, zet de motor uit en laat hem een paar minuten afkoelen. Controleer daarna het oliepeil. Staat het peil onder het minimum, dan kun je bijvullen met de juiste olie — maar let op: vul pas bij als de motor is afgekoeld. Zorg dat je auto op een vlakke ondergrond staat als je het oliepeil gaat controleren. Sta je bijvoorbeeld op een bergweg tijdens je vakantie in Italië, of thuis met twee wielen op de stoeprand, dan heb je waarschijnlijk geen betrouwbare meting.
Trek de peilstok uit de motor, veeg hem af met een schone, stofvrije doek, steek de peilstok opnieuw in de motor en trek hem er weer uit. Pas dan zie je het juiste oliepeil. Is bijvullen nodig, doe dit dan geleidelijk. Vul niet in één keer een halve liter bij, maar werk in kleine stapjes. En peil het niveau steeds opnieuw. Gooi er niet te veel olie in, want dat is namelijk ook schadelijk. Als je de olievuldop weer hebt gemonteerd, kun je controleren of het olielampje dooft zodra je de motor hebt gestart.
Voorkomen begint bij regelmatig onderhoud, regelmatige controle en bewust rijgedrag. Controleer bijvoorbeeld maandelijks het oliepeil, zeker vóór een lange rit. Als je dit consequent doet, zie je ook of je auto olie verbruikt. Als je olie bijvult, gebruik dan altijd olie met de juiste specificaties volgens de fabrikant. Te dunne of te dikke olie kan leiden tot slechte smering en zelfs schade. Let ook op olielekkages rond het motorblok en onder je auto als die geparkeerd staat.
In het begin merk je weinig, hooguit zie je het olielampje af en toe knipperen. Maar zodra de smering tekortschiet, ontstaan ernstige problemen. De eerste kilometers kunnen relatief onschuldig lijken, maar de inwendige slijtage neemt toe. Al na enkele tientallen kilometers kunnen de lagers versleten raken, de zuigers vastlopen en de cilinderkop kromtrekken. Na honderden kilometers met weinig of geen smering is de kans groot dat de hele motor defect raakt. Dit leidt vaak tot een complete revisie of de montage van een ruilmotor. Moraal van dit verhaal: brandt je olielampje, dan stop je.
Volledig elektrische auto’s hebben geen verbrandingsmotor en dus ook geen oliecircuit. Je zult bij een EV dus geen olielampje aantreffen. Maar voor hybride auto’s ligt dat anders, want die combineren een elektromotor met een gewone verbrandingsmotor die wél gesmeerd moet worden. Dus ja: ook in een hybride auto kan het olielampje gaan branden. Controleer dus als hybriderijder ook trouw het oliepeil.
De kleur van een waarschuwingslampje is niet willekeurig gekozen. Oranje staat voor opletten: er is iets mis, maar je kunt nog doorrijden. Denk aan het controlelampje van de bandenspanning of de ruitensproeiervloeistof. Rood betekent: onmiddellijk handelen. Bij rood moet je de auto meteen stilzetten, zoals bij remproblemen, oververhitting en een brandend olielampje. De kleuren helpen je prioriteiten te stellen tijdens het rijden, zonder meteen afgeleid te raken. Maar één ding geldt altijd: bij twijfel is stoppen op een veilige plaats verstandig.
