De Belasting van Personenauto’s en Motorrijwielen – kortweg BPM – is een eenmalige belasting die je betaalt bij aanschaf van een nieuwe auto. Deze belasting bestaat sinds 1993 en heeft als doel om ‘zuiniger, minder vervuilend autogebruik te stimuleren’, maar levert de overheid ook gewoon veel geld op. De hoogte van de BPM hangt af van de CO₂-uitstoot van de auto. Het tarief daarvoor komt bovenop het minimumtarief van 667 euro, dat de overheid vanaf 2025 op alle auto’s – dus ook emissievrije elektrische auto’s – heft. SUV’s met benzine- of dieselmotor, stoten relatief veel CO2 uit en hoe hoger die uitstoot, des te harder de BPM stijgt. Dat maakt SUV’s extra duur in aanschaf ten opzichte van kleinere, lichtere auto's.
De BPM wordt geheven op het moment dat je een kenteken aanvraagt bij RDW. Dat geldt ook als je een gebruikte auto uit het buitenland importeert. Bij nieuwe auto's is de BPM doorgaans verwerkt in de consumentenadviesprijs. Je ziet dus in de prijsspecificatie hoevéél BPM je betaalt, of bij de BPM-aangifte als je zelf een auto importeert.
Wegenbelasting, officieel motorrijtuigenbelasting genoemd, is een periodieke belasting die je betaalt zolang je een auto op jouw naam hebt staan. De belastingdienst int de belasting per maand, kwartaal of per jaar. Dat mag je zelf kiezen. Per maand kan alleen als je voor automatische betaling kiest. De hoogte van de motorrijtuigenbelasting hangt vooral af van het gewicht van de auto, maar ook de brandstofsoort en de provincie waarin je woont.
SUV’s zijn zwaarder dan compacte hatchbacks en sedans. Veel grote SUV’s wegen zo’n twee ton, zeker als het vierwielaangedreven versies zijn. Dat betekent: hoge wegenbelasting. Kies je voor een diesel zonder roetfilter, dan betaal je bovendien een extra toeslag. Dat moet het rijden in een zware, conventionele SUV financieel onaantrekkelijker maken dan rijden in bijvoorbeeld een kleinere hybride gezinsauto.
SUV’s zijn natuurlijk populair vanwege hun robuuste uitstraling, ruime interieur en hoge instap. Die eigenschappen hebben echter een keerzijde: meer gewicht, hogere luchtweerstand en vaak krachtigere, dorstigere motoren en dus meer CO2-emissie. Daarom belast de overheid ze vanuit twee invalshoeken extra zwaar: bij de aanschaf via de BPM (vanwege de uitstoot) en tijdens het bezit via de motorrijtuigenbelasting (vanwege het gewicht).
Dat leidt tot de situatie dat een enigszins vergelijkbare stationwagon met hybrideaandrijving honderden euro’s per jaar minder wegenbelasting kost en mogelijk duizenden euro’s minder BPM. Elektrische SUV’s – die natuurlijk ook heel zwaar zijn – hebben dat probleem minder: daarvoor geldt alleen het minimumtarief voor BPM en heeft de eigenaar in 2025 nog 75 procent korting op de wegenbelasting. Vanaf 2026 brengt de overheid die korting terug naar 25 procent en in 2030 betaal je als EV-rijder hetzelfde tarief als iemand met een benzineauto.
Als je een gebruikte auto – SUV of anders – koopt, betaal je geen BPM, maar als je er een importeert, krijg je toch te maken met BPM. Die berekent de Belastingdienst op basis van de oorspronkelijke nieuwprijs, de leeftijd van de auto en de CO₂-uitstoot. Hoe ouder de auto, des te minder BPM je hoeft te betalen. Voor elektrische SUV’s blijft zelf invoeren dus voorlopig nog aantrekkelijk. Voor oudere, zware benzine- en dieselmodellen betaal je nog een flink bedrag, zeker als ze een hoge uitstoot hebben.
Er zijn taxateurs en calculators die kunnen helpen om de BPM bij import zo laag mogelijk vast te stellen. Denk ook aan schadecalculaties en marktwaardebepalingen.
Als je graag in een SUV rijdt maar niet te veel wilt betalen aan wegenbelasting, dan is een volledig elektrische SUV op dit moment de slimste keuze. Modellen als de Hyundai Kona Electric, Peugeot e-2008 en e-3008 of Jeep Avenger zijn relatief licht en emissievrij, waardoor je tot 2030 nog profiteert van korting op de motorrijtuigenbelasting. Ook kleine hybride SUV’s als de Toyota Yaris Cross Hybrid of de Renault Captur E-Tech scoren goed. Ze zijn relatief licht, stoten weinig uit en combineren compacte afmetingen met een verhoogde zitpositie. Wie graag in een wat grotere SUV rijdt, kan kijken naar modellen zoals de mild-hybride Mazda CX-5, die ondanks z’n formaat verrassend efficiënt is. In alle gevallen geldt: hoe lager het gewicht op kenteken, des te lager je wegenbelasting – en hoe lichter de uitvoering, des te vriendelijker voor je portemonnee.
De BPM-opbrengst komt terecht in de algemene staatskas. Hoewel het geen specifieke bestemming heeft, dient de belasting in de praktijk als instrument voor milieubeleid: hoe hoger de uitstoot, des te hoger de BPM. Zo wil de overheid het autogebruik ‘vergroenen’. De motorrijtuigenbelasting moet daarentegen rechtstreeks bijdragen aan het onderhoud van de infrastructuur. Denk aan snelwegen, bruggen, tunnels en openbaar vervoer – zaken waar iedereen van profiteert. Ook wordt een deel verdeeld over de provincies, die met het geld onder meer het openbaar vervoer en regionale infrastructuurprojecten financieren.
De BPM en de wegenbelasting zijn inderdaad in beweging. Sinds 2022 worden de BPM-tarieven elk jaar hoger, met als doel vervuilende auto’s onaantrekkelijker te maken. Ook de motorrijtuigenbelasting gaat mogelijk veranderen: er wordt steeds vaker gepleit voor een systeem waarin je per gereden kilometer betaalt – het zogenoemde rekeningrijden. Vooral voor SUV-rijders betekent dit dan dat hun zware brandstofauto’s zwaarder worden belast, terwijl lichte en elektrische varianten fiscaal gunstiger uitvallen – maar goedkoper wordt het waarschijnlijk nooit.
Nederland is een van de weinige landen in Europa met een BPM-achtige belasting en bovendien is die uitzonderlijk hoog. Daarom is het importeren van een auto uit het buitenland hier relatief populair. Tegelijkertijd zorgt dit ook voor hoofdbrekens bij verkopers van tweedehandsauto’s: hoeveel BPM ‘zit er nog in’ de auto en wat betekent dat voor de waarde?
Wist je dat de BPM een soort vervanger is van de oude ‘luxe- en omzetbelasting’? In de jaren negentig was het belastingpercentage gebaseerd op de cataloguswaarde van de auto, ongeacht de uitstoot. Sinds 2010 baseert de Belastingdienst de BPM-heffing op de CO₂-uitstoot, met als gevolg dat importeurs zuinigere versies gingen aanbieden om onder bepaalde uitstootgrenzen te blijven.
De provincie waarin je woont maakt veel uit voor je wegenbelasting. In Groningen betaal je minder dan in Noord-Holland. Dat heeft alles te maken met de opslag op het basistarief die provincies zélf bepalen. Het verschil kan oplopen tot tientallen euro’s per kwartaal. Woon je dus dicht bij de grens van twee provincies? Dan kan een verhuizing net zoveel opleveren als een lichtere auto kopen.
