Hoe werkt het elektronische stabiliteitsprogramma (ESP)?

Inhoud

• Wat is ESP?
• ESP: verschillende namen voor hetzelfde systeem
• Hoe werkt ESP?
• Voordelen van ESP
• Nadelen van ESP
• ESP uitschakelen, kan dat altijd?
• ESP en het waarschuwingslampje
• Hoe ESP zich door de jaren heen heeft ontwikkeld
• Wat als ESP niet werkt?
• ESP in het kort

Wat is ESP?

ESP is een vorm van een autotechnologie. ESP staat voor elektronisch stabiliteitsprogramma. Dit systeem helpt de auto onder controle te houden bij plotselinge uitwijkmanoeuvres of een glad wegdek. Het werkt samen met andere rijhulpsystemen zoals ABS (antiblokkeersysteem) en TCS (tractiecontrole). ESP grijpt in als de auto dreigt te slippen. Het systeem werd in de jaren negentig ontwikkeld door Bosch en Mercedes-Benz. Al snel volgden andere fabrikanten. Sinds 2014 is ESP verplicht op alle nieuwe auto’s in Europa.

ESP: verschillende namen voor hetzelfde systeem

Autofabrikanten houden ervan om bestaande technologie een eigen naam te geven. Zo lijkt het alsof ze iets unieks aanbieden. ESP heet daarom bij sommige merken anders:

• DSC (Dynamic Stability Control) – BMW, Mazda
• VSA (Vehicle Stability Assist) – Honda
• VSC (Vehicle Stability Control) – Toyota, Lexus
• ESC (Electronic Stability Control) – algemene term, vaak in de VS gebruikt
• PASM (Porsche Active Stability Management) – Porsche

Hoe werkt ESP?

ESP gebruikt verschillende sensoren om te bepalen of de auto nog de kant op gaat die de bestuurder voor ogen heeft. De belangrijkste zijn:

• Stuuruithoeksensor: meet hoeveel je het stuur draait
• Gierhoeksensor: bepaalt of de auto draait zoals verwacht
• Wielsnelheidssensoren: meten of de wielen grip verliezen

Dreigt er onderstuur of overstuur? Dan grijpt ESP in door de remmen op afzonderlijke wielen aan te sturen. Soms wordt ook het motorvermogen verminderd om de auto te stabiliseren. Een praktijkvoorbeeld: je rijdt te hard een bocht in en de achterkant van de auto begint te glijden (overstuur). ESP zal het wiel aan de voorkant van de buitenkant van de bocht afremmen. Daardoor draait de auto terug naar de juiste lijn. Bij onderstuur (waarbij de auto rechtdoor glijdt in plaats van de bocht te volgen) zal ESP juist de achterwielen corrigeren en het motorvermogen verlagen.

Voordelen van ESP

ESP is een van de belangrijkste veiligheidsvoorzieningen in moderne auto’s en biedt veel voordelen:

• Minder ongelukken: ESP voorkomt slippen en helpt de auto stabiel te houden.
• Verbeterde controle: vooral bij nat, glad of ijzig wegdek.
• Werkt automatisch: je hoeft zelf niets te doen.
• Maakt fouten minder fataal: een te scherpe stuurbeweging wordt gecorrigeerd.
• Verplicht op nieuwe auto’s: dus je hoeft het niet apart aan te vinken op de optielijst.

Nadelen van ESP

ESP heeft ook nadelen. Sommige zijn technisch, andere omdat ze op een bepaald moment niet gewenst zijn.

• Niet altijd wenselijk: op bijvoorbeeld een circuit of in diepe sneeuw wil je soms volledige controle over de auto zonder dat een computer ingrijpt.
• Niet 100% foolproof: ESP kan helpen, maar het kan fysica niet verslaan. Rijgedrag blijft bepalend.
• Kan remblokken sneller laten slijten: omdat ESP individuele wielen afremt.
• Kan sportief rijden beperken: sommige auto's laten je net niet de vrijheid die je wilt.

ESP uitschakelen, kan dat altijd?

Bij veel auto’s kun je ESP gedeeltelijk of zelfs volledig uitschakelen. Maar niet altijd. Sommige modellen laten ESP altijd op de achtergrond actief. De knop op het dashboard schakelt het systeem hooguit gedeeltelijk uit. Het blijft dan ingrijpen bij extreme situaties. Bij sportievere modellen kun je, voor meer rijplezier, ESP volledig uitschakelen. Denk aan een BMW M3, Porsche 911 of Audi RS-model.

Een compleet uitgeschakeld ESP betekent: alle grip ligt in jouw handen. Leuk op een droog circuit of besneeuwde parkeerplaats, maar tricky op nat asfalt.

ESP en het waarschuwingslampje

Zie je een lampje op het dashboard met het icoontje van een slippend autootje, dan kan dat drie dingen betekenen:

• Knipperend: ESP is bezig met ingrijpen (je glijdt dus al!)
• Continu brandend: er is een storing in het systeem. Vaak een defecte sensor.
• Uit: ESP is uitgeschakeld of de auto heeft geen ESP (onwaarschijnlijk bij moderne auto’s).

Hoe ESP zich door de jaren heen heeft ontwikkeld

ESP is niet meer hetzelfde systeem als twintig jaar geleden. De technologie is veel slimmer en sneller geworden. Een paar belangrijke ontwikkelingen:

• Koppelvectoring: moderne systemen kunnen de aandrijfkracht verdelen over de wielen. Dat helpt vooral bij sportieve auto’s.
• Geavanceerdere sensoren: ESP kan nu veel sneller ingrijpen, waardoor het soepeler werkt.
• Off-road-modus: sommige SUV’s hebben speciale instellingen voor zand, modder of sneeuw.
• Samenwerking met rijhulpsystemen: ESP werkt samen met lane assist, adaptieve cruise control en andere systemen.

Wat als ESP niet werkt?

Een defect ESP-systeem is niet per se een ramp, maar kan in sommige situaties gevaar opleveren. Mogelijke oorzaken zijn:

• Kapotte sensor: de meest voorkomende oorzaak. Vaak simpel te vervangen.
• Storing in de software: soms een kwestie van een software-update.
• Problemen met de remmen: ESP gebruikt de remmen om grip te behouden. Werken die niet goed, dan werkt ook ESP niet goed.

ESP in het kort

ESP is een belangrijk veiligheidssysteem dat ervoor zorgt dat auto's minder snel slippen en beter bestuurbaar blijven. Het voorkomt ongelukken en is verplicht op nieuwe auto’s. Toch is het niet perfect. Sommige bestuurders vinden het te beperkend, vooral als ze sportief willen rijden. Kun je zonder ESP? Op droog asfalt misschien. Maar op een gladde weg? Dan is ESP je beste vriend.