Ongewenste autogeluiden opsporen: zo pak je het aan

Inhoud

• Wat hoor je eigenlijk?
• Wanneer wordt geluid een probleem?
• Waar moet je het zoeken?
• De rol van banden en wind
• Hoe spoor je de oorzaak op?
• De hulp van een specialist
• Techniek achter het geluid
• Wist je dat?
• Tot slot: laat het niet op z’n beloop

Wat hoor je eigenlijk?

Elke auto maakt diverse geluiden. Dat kan motorgeluid zijn, variërend van het rustgevende gebrom van een klassieke V8 tot het zoemen van een moderne elektromotor, of bandengeroffel en windgeruis. Geluiden kunnen op een of andere manier prettig zijn, zoals het aanzuiggeluid van een sportluchtfilter, het gefluit van de turbo tijdens de acceleratie. Vooral het diepe geluid van een sportuitlaat wordt vaak als prettig ervaren. Volgens liefhebbers geeft het blijk van het karakter van de auto.

Met elektrische-auto’s is het een ander verhaal. Die zijn zó stil dat de fabrikanten ze voorzien van systemen die kunstmatig geluid produceren, vooral om voetgangers te waarschuwen voordat ze plotseling passeren. Dat is meestal een zoemend of fluitend geluid bij lage snelheden, of zelfs een muziekje. Sommige elektrische auto’s geven de bestuurder de illusie dat die in een sportieve conventionele auto rijdt, met een soort uitlaat- en schakelgeluiden. Maar auto’s kunnen ook geluiden maken die je liever juist niet hoort.

Wanneer wordt geluid een probleem?

Een irritant geluid is op zichzélf al een probleem. Maar het kan ook duiden op een technisch probleem of iets wat een probleem kan worden. Zodra je een geluid hoort dat je eerder niet opviel, gaan je oren als het goed is automatisch op scherp. Een tikkend geluid uit (de buurt van) de motor, een ratelend geluid bij een wiel of een piepje bij het instappen – wát is daarvan de oorzaak ?

Soms is het geluid klein en onschuldig, bijvoorbeeld een portier dat niet helemaal goed dicht zit en klappert of voor geruis zorgt. Maar soms is een geluidje een voorbode van ellende. Ongewenste geluiden ontstaan vaak geleidelijk. Dat maakt het lastig: voor je het beseft, ben je eraan gewend en merk je te laat dat er iets niet klopt. Geluiden kunnen overal vandaan komen: het motorcompartiment, de onderzijde van de auto of de wielophanging, (een van) de portieren, het dashboard, de bagageruimte en zelfs de banden.

Waar moet je het zoeken?

Een van de lastigste bronnen van ongewenste geluiden is de wielophanging. Denk aan krakende rubbers, speling op de draagarmen of een versleten schokdemper. Een piepend geluid bij het sturen kan duiden op een probleem met de stuurinrichting of het stuurhuis. Ratelende en schurende geluiden tijdens het rijden wijzen soms op loszittende bekleding. Klapperende portierbekleding komt ook vaak voor, zeker bij oudere auto’s. De airconditioning en het ventilatiesysteem kunnen rare geluiden maken door vuil of bladresten.

De rol van banden en wind

Soms komt het geluid niet van de techniek, maar uit de dynamiek. Banden kunnen een zingend geluid maken bij een bepaald profiel of slijtagepatroon. Versleten wiellagers zorgen voor een bonkend of grommend geluid dat sterker wordt in bochten. Ook wind kan hoorbaar zijn, zeker bij een versleten deurrubbers of een niet goed sluitende zijruit. Rij je met open ramen? Dan kun je een soort ‘drukpuls’ horen die aanvoelt als een klapperend trommelvlies. Geen defect, maar wel vervelend.

Hoe spoor je de oorzaak op?

Tips voor thuis

Je hoeft geen monteur te zijn om alvast wat oorzaken uit te sluiten. Open de motorkap en kijk of er soms iets los zit. Tik bijvoorbeeld voorzichtig op het hitteschild van de uitlaat: dat kan door ouderdom rammelen. Controleer of alle deurrubbers goed aansluiten en of eventuele wieldoppen en wielbouten goed vast zitten. Ook een niet goed vast zittende kentekenplaat, antenne en allerhande accessoires kunnen hinderlijke geluiden veroorzaken. Luister ook goed of je tikjes of bijgeluiden hoort als de motor stationair draait. Piepende ruitenwissers laten zich eenvoudig opsporen.

Testritje als speurtocht

Een stukje rijden kan enorm helpen bij het lokaliseren van geluiden. De eerste stap is altijd: goed luisteren. Zet de radio uit en sluit de ramen, zeg dat je passagiers stil moeten zijn – het helpt om een of meer personen te laten meeluisteren – en rijd over een rustige weg, op verschillende snelheden en diverse wegdekken: klinkers, asfalt, betonplaten... Versnel, rem af, neem rotondes. Hoor je het geluid bij een bepaald toerental? Dan zit het waarschijnlijk in de aandrijflijn. In bochten? Dan kunnen wiellagers of fuseekogels de oorzaak zijn. Trilt het stuur tegelijk met het geluid? Dan is onbalans in de wielen een mogelijke aanstichter.

Probeer patronen te herkennen. Hoor je het geluid alleen bij een koude motor? Alleen in bochten naar rechts? Of bij het remmen? Probeer ook of je het geluid kunt oproepen door langzaam over een verkeersdrempel te rijden, scherp te sturen of hard te remmen. Alles wat je kunt reproduceren, helpt de monteur die het probleem moet oplossen weer een stapje verder.

De hulp van een specialist

Lukt het niet om zelf het probleem te vinden, dan is een bezoek aan een specialist onvermijdelijk. Bij voorkeur een merkdealer of gespecialiseerde garage. Die kunnen met een stethoscoop of trillingsmeter onderdelen lokaal beluisteren. Steeds vaker gebruiken garages ook microfoons in de wielkasten of bij de motor om geluidsbronnen te traceren. Dat voorkomt onnodige demontage en scheelt in de kosten.

Techniek achter het geluid

Geluid is trilling van de lucht. In een auto wordt die versterkt door de carrosserie en het interieur. Kunststofpanelen resoneren, metalen delen geleiden geluid. Hoe stiller de auto, des te sneller je geluiden opmerkt. Moderne EV’s zijn hierdoor berucht: de afwezigheid van motorgeluid maakt elk piepje hoorbaar. Daarom isoleren fabrikanten deze auto’s extra goed. Tegelijk voegen ze dus ook kunstmatig geluid toe – meestal via een speaker onder de motorkap of achter de bumper.

Wist je dat?

Er zijn elektrische auto’s die via de luidsprekers het conventionele motorgeluid nabootsen. Audi doet dat met ‘Soundaktor’, BMW met ‘Active Sound Design’. Tesla’s maken bij lage snelheden een zoemend waarschuwingsgeluid dat soms uit de achterbumper komt. In sommige modellen kun je dat aanpassen of uitzetten.

In oldtimers hoor je soms een fluitje tijdens het accelereren – dat is meestal geen turbo, maar een vacuümlek. Een krakend geluid bij het openen en sluiten van de portieren kan uit de deurrubbers komen als die zijn uitgedroogd.

Tot slot: laat het niet op z’n beloop

Een klein geluidje wordt niet vanzelf minder. Het kan een voorbode zijn van een defect en negeren kan schade tot gevolg hebben. Een tikje uit de motor kan wijzen op een klepstoterprobleem of slechte smering. Een bonkend geluid bij een van de wielen kan een kapotte schokdemper of gebroken veer betekenen. Dus: hoor je iets afwijkends? Negeer het niet, maar ga op onderzoek uit. En lukt het je niet zelf, vertrouw dan op een specialist.