Start-stopsysteem in je auto: hoe werkt het en wat heb je eraan?

Inhoud

• Start-stopsysteem: lager verbruik, minder emissie
• Waarom is een start-stopsysteem ontwikkeld?
• Wat zijn de voordelen van een start-stopsysteem?
• Zijn er ook nadelen?
• Hoe werkt start-stopsysteem in verschillende scenario’s?
• Is start-stop geschikt voor elke aandrijflijn?
• Is een start-stopsysteem standaard?
• Kun je het start-stopsysteem uitschakelen?
• Kan een start-stopsysteem achteraf ingebouwd worden?
• Welke auto’s hebben een start-stopsysteem?
• Is het systeem zwaar of complex?
• Interessante weetjes over het start-stopsysteem

Start-stopsysteem: lager verbruik, minder emissie

Het start-stopsysteem is ontwikkeld om het brandstofverbruik en de uitstoot van schadelijke stoffen te verminderen, vooral in stedelijk verkeer waar auto's regelmatig stilstaan voor stoplichten en in files. Het systeem schakelt de verbrandingsmotor automatisch uit wanneer de auto volledig tot stilstand is gekomen en start hem weer meteen zodra je het koppelingspedaal (handgeschakelde auto) intrapt of je voet van de rem haalt (automaat). Het start-stopsysteem werkt op basis van sensoren die continu gegevens verzamelen over snelheid, pedaalbewegingen, motortemperatuur en accuspanning. Als de motor voldoende warm is, de acculading ook voldoende is en de motorkap gesloten, treedt het systeem in werking.

Waarom is een start-stopsysteem ontwikkeld?

Het start-stopsysteem helpt autofabrikanten te voldoen aan steeds strengere milieueisen. Auto’s moeten steeds schoner zijn en minder CO2 uitstoten. Een relatief eenvoudige en effectieve bijdrage daaraan levert het start-stopsysteem, zonder ingrijpende aanpassingen aan de aandrijflijn. Want elke seconde dat je met een draaiende motor stilstaat, stoot je CO2 uit. Het lijkt marginaal, maar in stadsverkeer en tijdens de drukke spits loopt het flink op.

Wat zijn de voordelen van een start-stopsysteem?

Een auto met een start-stopsysteem stoot minder CO₂, stikstofoxiden en fijnstof CO2 uit en verbruikt minder brandstof – vooral in stadsverkeer, waar je veel stopt en weer optrekt. Dat bespaart geld en is bovendien gunstig voor de luchtkwaliteit rond kruispunten. Vooral voor stadsbewoners is dat een extra pluspunt. De besparing op brandstof is sterk afhankelijk van het rijprofiel: wie vooral lange snelwegritten maakt, zal weinig verschil merken. In stadsverkeer kan de besparing oplopen tot 5 à 10 procent.

Verder kan een start-stopsysteem bijdragen aan een langere levensduur van je motor, omdat die simpelweg minder stationair draait. Natuurlijk is dat afhankelijk van het gebruik, maar in theorie betekent minder draaiuren ook minder slijtage.

Zijn er ook nadelen?

Toch kleven er ook nadelen aan een start-stopsysteem. De technologie maakt gebruik van een zwaardere en duurdere startmotor en een speciaal type accu, vaak een AGM- of EFB-accu, die beter bestand is tegen veelvuldig starten. Die onderdelen zijn duurder, ook om te vervangen.

Bestuurders kunnen het af- en aanslaan van de motor ook als storend en onnatuurlijk ervaren. Het systeem werkt ook niet altijd even vloeiend, vooral in oudere auto's en bij lage buitentemperaturen. De motor slaat dan iets trager aan, wat zorgt voor een korte vertraging bij het wegrijden. Dat kan als irritant worden ervaren, vooral in druk stadsverkeer.

Hoe werkt start-stopsysteem in verschillende scenario’s?

In langzaam rijdend en stilstaand verkeer schakelt het systeem telkens als je stilstaat de motor uit. Zodra je de koppeling intrapt en vooruit wil, start de motor als vanzelf. In moderne auto's gaat dit vrijwel ongemerkt. In de stad – met veel stoplichten, oversteekplaatsen en obstakels – komt het systeem optimaal tot zijn recht. Daar is de brandstofbesparing dan ook het grootst.

In een auto met automatische transmissie werkt het start-stopsysteem iets anders dan in een handgeschakelde auto. Als je in een auto met automatische transmissie je voet op de rem houdt, schakelt de motor uit. Laat je de rem los – bijvoorbeeld om gas te geven – dan slaat hij direct weer aan.

Is start-stop geschikt voor elke aandrijflijn?

Start-stopsystemen worden voornamelijk in auto's met verbrandingsmotor toegepast – in hybrides schakelt de verbrandingsmotor pas in bij hogere snelheden of belasting. In plug-in hybride en volledig elektrische auto’s is het systeem overbodig omdat de elektromotor bij stilstand geen energie verbruikt en niets uitstoot.

Wel is het zo dat het start-stopsysteem in een dieselauto iets verfijnder moet zijn afgestemd. Dieselmotoren verbruiken minder bij stationair draaien dan benzinemotoren, waardoor het rendement van het systeem lager ligt. Bovendien starten diesels minder snel, wat het systeem ook iets trager maakt.

Is een start-stopsysteem standaard?

In moderne auto's is het start-stopsysteem meestal standaard. Vanaf ongeveer 2010 passen autofabrikanten het systeem massaal toe om hun gemiddelde CO₂-uitstoot conform de strengere emissienormen te verlagen. Bij sommige oudere modellen of instapversies was het start-stopsysteem soms een optie; dat komt tegenwoordig nauwelijks nog voor. Zelfs veel stadsauto’s en compacte hatchbacks zijn ermee uitgerust.

Kun je het start-stopsysteem uitschakelen?

Ja, in vrijwel alle auto's met een start-stopsysteem kun je het uitschakelen. Niet alleen voor sommige automobilisten die het systeem hinderlijk vinden in stadsverkeer of als ze vaak korte stops maken. Maar ook als je regelmatig stilvalt in heuvelachtig gebied en je je voet op de rem moet houden, kan het systeem onhandig zijn. Let op: vaak is het uitschakelen slechts tijdelijk. Zodra je de auto opnieuw start, wordt het systeem weer actief – alleen sommige exclusievere modellen onthouden je voorkeur.

Kan een start-stopsysteem achteraf ingebouwd worden?

In theorie is het mogelijk om een start-stopsysteem achteraf in te bouwen in een gebruikte auto, maar in de praktijk gebeurt dit zelden. De technische aanpassingen zijn fors: je hebt een andere startmotor, een speciale accu en aangepaste software nodig. Dat maakt het vaak duur en onrendabel.

Zelf doen is sterk af te raden, tenzij je over diepgaande technische kennis beschikt. De kans op fouten of storingen is groot, en bovendien vervalt mogelijk je fabrieksgarantie of wordt de veiligheid van het systeem aangetast. Wil je het toch doen, laat het dan uitvoeren door een gespecialiseerde werkplaats. En als je dan toch brandstof wil besparen bij het stilstaan, dan kun je altijd nog zelf de motor uitzetten, bijvoorbeeld bij het wachten voor een gesloten spoorwegovergang of voor een geopende brug.

Welke auto’s hebben een start-stopsysteem?

Vrijwel alle moderne benzine- en dieselauto’s vanaf ongeveer 2010 zijn voorzien van een start-stopsysteem. Denk aan populaire modellen als de Fiat 500, Volkswagen Golf, Ford Fiesta, Peugeot 208, Opel Astra, Renault Clio en BMW 3 Serie. Ook SUV’s als de Nissan Qashqai, Kia Sportage en Toyota RAV4 zijn standaard met deze techniek uitgerust. In hybrides als de Toyota Yaris Hybrid en Kia Niro is het systeem geïntegreerd in het hybride managementsysteem.

Is het systeem zwaar of complex?

Het start-stopsysteem voegt nauwelijks gewicht toe aan een auto. De speciale accu en versterkte startmotor zijn iets zwaarder dan standaardcomponenten, maar het verschil is verwaarloosbaar in het totale voertuiggewicht. Wat betreft complexiteit: het systeem is relatief eenvoudig, maar wel afhankelijk van onder meer software en sensoren. Reparaties kunnen daardoor kostbaar zijn. Accu’s slijten doorgaans sneller en zijn duurder dan een standaardexemplaar.

Interessante weetjes over het start-stopsysteem

De technologie werd als eerste door BMW vanaf ongeveer 2000 op steeds grotere grote schaal toegepast onder de noemer EfficientDynamics. Inmiddels hebben vrijwel alle merken hun eigen naam voor het systeem, zoals Start&Stop bij Fiat, i-Stop bij Mazda en Auto Start-Stop bij Ford. Sommige fabrikanten combineren het systeem met andere brandstofbesparende technieken, zoals regeneratie van remenergie.

In sommige sportieve modellen schakelt het systeem bewust iets trager in of is het minder actief ingesteld om de rijbeleving niet te verstoren. Ook zijn er systemen die zelf leren van je rijgedrag en zich daarop aanpassen, bijvoorbeeld door het systeem minder snel te activeren bij korte stops.