Alles over zescilindermotoren: techniek, voor- en nadelen en bijzondere auto's

Inhoud

• Wat is een zescilindermotor precies?
• Waar komt de zescilinder vandaan?
• Techniek van de zescilindermotor
• Benzine versus diesel
• Zijn er hybride zescilinders?
• Voordelen van zescilindermotoren
• Nadelen van zescilindermotoren
• Bijzondere auto's met zescilindermotor
• Leuke weetjes over zescilinders

Wat is een zescilindermotor precies?

Een zescilindermotor is een verbrandingsmotor met zes cilinders – terwijl de meeste ‘gewone’ auto’s worden aangedreven door een motor met drie of vier cilinders. Zoals in elke verbrandingsmotor zit in elke cilinder een zuiger die op en neer beweegt door de ontbranding van het lucht-brandstofmengsel. Daardoor drijven de zuigers de krukas aan, wat uiteindelijk de wielen in beweging brengt. Door het grotere aantal cilinders ten opzichte van een drie- of viercilindermotor levert een zescilinder soepeler méér vermogen en trekkracht dan een motor met minder cilinders, en dan ook nog met minder trillingen.

Waar komt de zescilinder vandaan?

De oorsprong van de zescilindermotor gaat terug naar het begin van de twintigste eeuw. In 1903 bouwde Napier, een Brits automerk, een auto met een zescilinder lijnmotor. Tot dan hadden motoren in auto’s vaak slechts één of twee (soms vier) cilinders. In de jaren die volgden, gebruikten steeds meer fabrikanten dit motorconcept, maar vooral voor luxe of sportieve modellen. De zescilindermotor werd een symbool van verfijning en prestaties.

Techniek van de zescilindermotor

Zes cilinders betekent dat er per omwenteling van de krukas vaker een arbeidsslag plaatsvindt – de helft meer dan in een viercilinder en twee keer zoveel als in een driecilinder. Daardoor loopt de motor rustiger en produceert hij een gelijkmatig geluid. Een belangrijk voordeel ten opzichte van een drie- of viercilindermotor is de balans: de massakrachten die ontstaan door de bewegende zuigers heffen elkaar beter op, wat zorgt voor minder trillingen en een stillere werking dan een kleinere motor.

Zescilinders zijn er in drie hoofdvormen: de lijnmotor (ook wel ‘zes-in-lijn’ genoemd), de V6-motor en de boxermotor. Ze hebben hetzelfde aantal cilinders, maar verschillen in constructie en toepassing.

Lijnmotor: soepel en klassiek

De zescilinder lijnmotor heeft zijn zes cilinders achter elkaar op een rij. Het is dus een langwerpige motor die wordt gewaardeerd om zijn perfecte inwendige balans. Vooral merken als BMW zweren al decennialang bij de ‘zescilinder-in-lijn’. Deze motorvariant is geliefd vanwege zijn vloeiende, zijdezachte loop, karaktervolle klank en relatieve technische eenvoud.

Door zijn lengte past de zescilinder lijnmotor eigenlijk niet in compacte auto’s. Hij wordt daarom vooral toegepast in grotere achterwielaangedreven auto’s.

V6: compacter en veelzijdig

De V6-motor is compacter doordat de cilinders in twee rijen van drie onder een hoek ten opzichte van elkaar staan. Daardoor past de V6 ook in een kleinere motorruimte. Veel voorwielaangedreven modellen van merken als Audi, Alfa Romeo en Peugeot hebben gebruikgemaakt van een V6.

V6-motoren bieden niet de perfectie van de lijnmotor als het gaat om balans en geluid, maar zijn technisch beter inpasbaar en lichter. Dankzij slimme motorsteunen en balansassen zijn ook moderne V6-motoren zeer verfijnd en krachtig.

Boxermotor: sportief en luidruchtig

De zescilinder boxermotor is vooral bekend van Porsche. De twee rijen van drie cilinders liggen horizontaal tegenover elkaar. Daardoor is de motor relatief plat en ligt het zwaartepunt laag. Door de andere ontstekingsvolgorde dan een gewone zescilinder en het feit dat de zuigers paarsgewijs naar elkaar toe bewegen, maakt de zescilinder boxermotor een uitgesproken roffelend, sportief geluid, zeker als de motor luchtgekoeld is.

Benzine versus diesel

Zescilindermotoren zijn er als benzine- en als dieselmotor. De benzine-V6 draait gemakkelijk hoge toerentallen, maakt daarbij een mooi geluid en is lichter van constructie dan een diesel-V6. Denk aan de 3,0-liter lijnmotor van BMW of de atmosferische V6 in de Alfa Romeo Giulia.

De diesel-zescilinder is zwaarder en levert doorgaans meer koppel bij lage toerentallen. Deze motoren zijn ideaal voor langeafstandrijders of auto’s die veel moeten trekken, zoals SUV’s of luxe sedans. Voorbeelden zijn de 3.0 V6 TDI van Audi of de zescilinder diesel van Mercedes-Benz.

Zijn er hybride zescilinders?

Steeds meer fabrikanten combineren een zescilinder met één of meerdere elektromotoren. Deze hybride zescilinders combineren kracht met efficiëntie. Een bekend voorbeeld is de Lexus RX 500h, waarin een V6 samenwerkt met elektrische aandrijving. Ook merken als BMW (bijv. de 745e) en Mercedes-Benz (bijv. de Mercedes S 580e) leveren plug-in hybrides met zes cilinders.

De hybride zescilinder behoudt het soepele karakter van de zescilinder verbrandingsmotor, maar kan dankzij de elektromotor ook korte stukken volledig elektrisch rijden en verbruik verlagen.

Voordelen van zescilindermotoren

Een zescilindermotor loopt soepeler dan een viercilinder, heeft een mooiere klank en meer vermogen. De vermogensopbouw is geleidelijk maar krachtig, waardoor vooral zware en juist sportieve auto’s meer rijcomfort respectievelijk betere prestaties bieden. Ook het geluid – vooral van lijnmotoren – is vol en verfijnd, wat veel liefhebbers aanspreekt.

Dankzij de extra cilinders kan de zescilindermotor beter omgaan met zware belasting. Denk aan een volgeladen auto of het slepen van een aanhanger. Bij constante snelheid op de snelweg draait de motor aangenaam rustig.

Nadelen van zescilindermotoren

Zescilinders zijn duurder in aanschaf en onderhoud dan kleinere motoren. Ze bevatten meer onderdelen, zijn zwaarder en groter. Dit zorgt niet alleen voor een hogere kostprijs, maar ook een hoger verbruik. En het heeft invloed op de gewichtsverdeling van de auto. Veel autofabrikanten kiezen tegenwoordig voor downsizing: kleine viercilinder turbomotoren, die op papier hetzelfde vermogen leveren maar zuiniger, lichter en kleiner zijn. Ook de complexiteit speelt een rol. Een moderne V6 met twee turbo’s, directe inspuiting en hybridesysteem vereist veel vakkennis bij onderhoud en reparatie, wat ook hogere kosten met zich meebrengt.

Bijzondere auto's met zescilindermotor

Er zijn talloze iconische auto’s met een zescilindermotor. Denk aan de BMW M3 (E46), met zijn hoogtoerige 3,2-liter lijnmotor die wereldwijd wordt geroemd om z’n klank en karakter. Of de Porsche-911, waarin de zescilinder boxermotor (een aparte variant met tegenover elkaar liggende cilinderrijen) de bron vormt van de rijbeleving.

Bij Mercedes-Benz waren jarenlang de 3.2 en 3.5 V6-motoren geliefd in modellen als de E-Klasse en SLK. Audi’s 2.8 V6 en 3.0 TDI zijn robuuste, duurzame motoren, terwijl Jaguar naam maakte met zijn zescilinder lijnmotoren in de XJ-serie.

Ook bij Amerikaanse merken vind je bijzondere zescilinders. De Buick Grand National uit de jaren 80 had een V6 met turbo, goed voor indrukwekkende prestaties. En bij Toyota is de legendarische 2JZ zescilinder van de Supra nog altijd een geliefd tunersblok.

In het dieselsegment zijn modellen als de BMW 530d, Audi A6 3.0 TDI en de Land Rover Discovery met zescilinder diesel nog steeds veelvoorkomende werkpaarden. Vooral hun koppelrijke karakter maakt ze ideaal voor zwaar werk en lange ritten.

Leuke weetjes over zescilinders

Wist je dat de beroemde Jaguar E-type in de jaren 60 een zescilinder lijnmotor had die was afgeleid van vliegtuigmotoren uit de Tweede Wereldoorlog? Of dat sommige vrachtwagens vroeger een dubbele zescilinder (V12) gebruikten op basis van twee aan elkaar geschakelde motoren?

De zescilinder-in-lijn van BMW – intern aangeduid als M30 of B58 – geldt als een van de best klinkende motoren ooit. In moderne elektrische auto’s(!) wordt geprobeerd dit karakteristieke motorgeluid digitaal na te bootsen.

Sommige oude Amerikaanse pick-ups hadden zelfs zescilindermotoren met slechts één bovenliggende nokkenas en carburateurs, terwijl moderne exemplaren beschikken over turbo’s, directe injectie en hybridesystemen. Het verschil tussen toen en nu kon niet groter zijn, maar de basis blijft gelijk: zes cilinders voor een gebalanceerde loop en fijne rijervaring.