Limousine

Highlights van de limousine

• De benaming limousine komt voort uit de wereld van koetsenbouw
• De term is vaak een synoniem voor een extra luxe, soms langere sedan
• Sommige merken noemen hun luxueuze topsedans ‘limousine’
• Er zijn ook verlengde en gedeeltelijk open varianten, denk maar aan de staatsielimousines van het Britse vorstenhuis

De oorsprong van de naam limousine

De benaming limousine vindt zijn oorsprong in het Franse departement Limousin – en heeft dus alleen in dat opzicht een link met het edele rundvlees. In de 18e eeuw droegen koetsiers uit die streek een kenmerkende lange mantel met een grote capuchon, waarmee zij zich beschermden tegen de elementen. Die capuchon leek op het vaste dak van sommige rijtuigen, die daarop al snel de naam ‘limousine’ kregen.

Met de opkomst van de auto aan het eind van de 19e eeuw werd de term limousine aangehouden door de carrosseriebouwers – een beroep uit de koetsen- en rijtuigentijd – die zich ook met auto’s gingen bezighouden. De eerste auto’s waren immers open, net als de oude rijtuigen. Auto’s waren vooral voor de rijken der aarde en die wilden een gesloten auto met een van de chauffeur gescheiden passagierscompartiment. Die klassieke indeling zie je nu nog terug in ceremoniële auto’s van vorsten en presidenten, de zogenoemde staatsielimousines.

Tegenwoordig is het begrip ‘limousine’ verwaterd en wordt de benaming ook gebruikt voor exclusieve, luxueuze en soms ook verlengde personenauto’s.

Limousine of sedan?

In het Engels wordt het woord sedan gebruikt voor wat wij een limousine noemen, en wat wij een min of meer gewone sedan noemen, heet in Engelstalige landen vaak ‘saloon’. De betekenis van de drie begrippen loopt steeds meer door elkaar.

Waarschijnlijk komt het woord ‘sedan’ van het Italiaanse ‘sedia’ (stoel) of van het Engelse ‘sedentary’ (zittend) en refereert het aan de draagstoel voor adellijke dames die in de 17e eeuw populair was. Die draagstoelen hadden immers een gesloten cabine en waren ontworpen voor optimaal comfort.

Hoewel ‘sedan’ en ‘limousine’ vaak door elkaar worden gebruikt, verschilt de gevoelswaarde. Sedan klinkt zakelijk en neutraal, met focus op de carrosserievorm. Limousine suggereert iets bijzonders, een auto voor statige gelegenheden, waarbij de hoofdpersonen vaak baden in uitbundige luxe en comfort. Dat verschil zie je tegenwoordig terug in communicatie. Duitse merken gebruiken vaak bewust ‘Limousine’ voor hun topmodellen: een Mercedes-Benz S-Klasse Limousine klinkt natuurlijk ook chiquer dan het veel zakelijkere ‘S-Klasse sedan’.

Andere carrosserievormen dan de limousine

De kenners zijn het er in principe wel over eens: een limousine is een gesloten personenauto met vaste dakconstructie, een langere wielbasis en vier of meer deuren, een aparte bagageruimte en een luxueuze uitstraling. De vierdeurs sedan is een bescheidener, zakelijker vorm van personenvervoer.

Coach

De coach (ook een term uit de koetsen- en rijtuigenwereld) is feitelijk een tweedeursvariant van de sedan en een uitstervende carrosserievorm – de term is allang vergeten. We hebben het hooguit nog wel eens over een tweedeurs sedan, maar dan moet je terugdenken aan de Opel Kadett, de oude Volkswagen Jetta en de Ford Taunus. Door de langere portieren dan de voorportieren van een sedan kon je ondanks het ontbreken van achterportieren tóch enigszins beschaafd achterin in- en uitstappen.

Hatchback en stationwagon

De bekendste carrosserievorm is tegenwoordig de hatchback, met derde of vijfde deur en een schuin aflopende achterzijde. Een limousine heeft een vlakke ‘kofferklep’ die onder de achterruit scharniert. Een hatchback heeft een grote openslaande achterklep, inclusief de achterruit, die aan de dakrand scharniert. Een hatchback is in feite een aan de achterzijde gestroomlijnde stationwagon. Daardoor is een hatchback vaak praktischer, maar optisch compacter.

De symboliek van de limousine

De limousine heeft altijd een zekere status en ceremonieel karakter. Denk maar aan de ultieme limousine, de klassieke Rolls-Royce Phantom waarmee Britse vorsten zich laten vervoeren. Wat minder stijlvol is de Cadillac One van Amerikaanse presidenten – ‘The Beast’, die op een vrachtwagenchassis is gebouwd. En ondanks de klandizie van soms bedenkelijk allooi is de Mercedes-Benz-600 Pullman waarin keizers, dictators en sommige artiesten zie laten rijden, een echte klassieker.

Deze auto's zijn vaak niet zomaar verlengde sedans, maar op maat gebouwde staatsielimousines. Ze zijn soms ook verhoogd en voorzien van bepantsering, luxe interieur en communicatieapparatuur.

Door deze associaties kiezen sommige merken ervoor om ook hun reguliere topsedans als ‘limousine’ te presenteren.

Het laagst op de ladder zijn de verlengde Checker Cabs in Amerika – eigenlijk taxi’s – en de stretched limo’s zoals die in tv-programma’s als ‘Het Familiediner’ en bij premières en voor alcoholrijke studentenfeestjes worden ingezet.

Limousines per segment

Limousines zijn er ook in verschillende segmenten.

Topsegment

De topklasse limousine is groot, krachtig en luxueus. Deze auto's zijn bedoeld voor de meest veeleisende klant en worden soms ook als chauffeursauto ingezet.

• Mercedes-Benz S-Klasse Limousine – de definitie van een limousine en beschikbaar in verlengde versies en met mild hybrid, plug-in hybrid en V8-motoren

• BMW 7-serie – de directe tegenhanger van de S-Klasse, eveneens leverbaar in volledig elektrische vorm als i7

• Audi A8 – technologisch geavanceerd, met verfijnde onderstellen en stille aandrijflijnen

• Lexus LS – Japanse luxe met focus op stilte en comfort

• Genesis G90 – Zuid-Koreaanse nieuwkomer in dit segment, met klassieke proporties

Hogere middenklasse

In dit segment spreken we over ruime, comfortabele sedans met premium afwerking en moderne technologie, maar zonder de uiterste overdaad van het topsegment.

• Mercedes-Benz E-Klasse Limousine – een bekende zakenauto, vaak gebruikt als taxi of leaseauto

• BMW 5-serie Limousine – sportief en comfortabel, ook als plug-in hybrid en sinds kort als volledig elektrische i5

• Audi A6 Limousine – elegant ontwerp, leverbaar met diverse aandrijflijnen

• Volkswagen Phaeton – statig en ingetogen, ‘destijds misschien wel ’s werelds beste limousine’, schrijven we zelf

• Volvo S90 – Scandinavisch design, standaard met hybridetechniek

• Jaguar XF – Britse charme in een strak gelijnde sedan

Lagere middenklasse

Met enige moeite kun je ook hier van enkele limousines spreken, als je meest verwaterde omschrijving aanhoudt als modellen met het klassieke sedanprofiel, gericht op particulieren.

• Volkswagen Passat (tot 2023) – ooit een populaire sedan, inmiddels alleen nog als stationwagon

• Skoda Superb – technisch verwant aan Volkswagen, met ruim interieur

Afgeleiden van de limousine

Naast de standaard sedanvorm zijn er enkele bijzondere afgeleiden ontstaan.

Staatsielimousine

De meest prestigieuze vorm. Verlengde en bepantserde auto’s die gebruikt worden door staatshoofden, dictators en andere regeringsleiders. Denk aan:

• Bentley State Limousine (voor koningin Elizabeth II en koning Charles)
• ZIL-41047 (Sovjet-Unie)
• Hongqi CA770 (China)

Landaulet (cabriolimousine)

Een zeldzaam type met een dak waarvan het achterste deel opvouwbaar is. Gebruikt voor ceremoniële ritten.

• Maybach 62 Landaulet – ultieme uiting van luxe

• Mercedes-Benz 600 Landaulet – in de jaren zestig populair onder staatshoofden

• Citroën DS en SM Présidentielle – gebruikt door de Franse president